Arogleuo

Arogleuo

Enghraifft o'r canlynol	synnwyr
Math	canfyddiad
Rhan o	y pum synnwyr
Yn cynnwys	Aroglau
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Arogleuo (neu arogli, gwynto; Saesneg: Olfaction) yw system y corff o dderbyn gwybodaeth am fater organig (fel bwyd), yn aml er mwyn i'r person neu'r anifail wybod a ydyw'n beryglus ai peidio. Mae'n gweithio ar y cyd gyda blasu fel arfer.^[1]

Mae'n digwydd pan fo'r aroglau ('arogleuon'; hefyd: 'sawr' neu yn Ne Cymru: 'gwynt') yn ymglymu i'r derbynnwyr arogleuol (olfactory receptors) yng ngheudod y trwyn.^[2] Mae'r Glomerwlws yn danfon signalau o'r derbynnwyr i'r bulbus olfactorius ble mae'n dechrau rhyngweithio gyda rhan o'r ymennydd sy'n ymweneud ag adnabod arogleuo, cof ac emosiwn.^[3] Mae gan lawer o organebau sy'n byw ar y tir (ee pobl, cathod) ddwy system wahanol ar gyfer blasu ac arogleuo ond un system yn unig sydd gan y rhan fwyaf o organebau sy'n byw mewn dŵr.^[4]

1. ↑ 1933-, Shepherd, Gordon M.,. Neurogastronomy : how the brain creates flavor and why it matters. ISBN 9780231159111. OCLC 882238865.CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link)
2. ↑ de March, Claire A.; Ryu, SangEun; Sicard, Gilles; Moon, Cheil; Golebiowski, Jérôme (Medi 2015). "Structure–odour relationships reviewed in the postgenomic era". Flavour and Fragrance Journal 30 (5): 342–361. doi:10.1002/ffj.3249.
3. ↑ Schacter, Daniel; Gilbert, Daniel; Wegner, Daniel (2011). "Sensation and Perception". Psychology. Worth Publishers. tt. 166–171. ISBN 978-1-4292-3719-2.
4. ↑ Boroditsky, Lera (1999). "Taste, Smell, and Touch: Lecture Notes" (PDF). t. 1.