Azerbeidjans

Hierdie artikel handel oor die taal. Vir die etniese groep, sien Azerbeidjanners.

Azerbeidjans Azərbaycan dili, آذربایجان دیلی, Азәрбајҹан дили
Gepraat in:	Armenië  Azerbeidjan  Georgië  Irak  Iran  Rusland  Turkye  Sirië
Gebied:	Kaukasus
Totale sprekers:	26 miljoen[1][2][3]
Rang:	34
Taalfamilie:	Altaïes  Turkies   Oghusies    Wes-Oghusies     Azerbeidjans
Skrifstelsel:	Latynse alfabet Cyrilliese alfabet Arabiese alfabet
Amptelike status
Amptelike taal in:	Azerbeidjan  Rusland Dagestan
Gereguleer deur:	Azerbaijanse Nasionale Akademie van Wetenskappe
Taalkodes
ISO 639-1:	az
ISO 639-2:	aze
ISO 639-3:	aze
Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat.

Azerbeidjans (Azərbaycan dili, آذربایجان دیلی, Азәрбајҹан дили) of Azeri, ook bekend as Azerbeidjanse Turkies^[4] is 'n Suidwes-Turkiese taal wat deur tussen twintig en dertig miljoen mense in Azerbeidjan, Iran, Rusland, Turkye, Georgië, Armenië, Irak en Sirië gepraat word. Dit is die amptelike taal in die Republiek van Azerbeidjan en naas Russies een van die amptelike tale van die Russiese Republiek van Dagestan. Azerbeidjans is die mees verspreide inheemse taal van die Kaukasus-streek.

Azerbeidjans is nou verwant aan Turks, die ampstaal van Turkye, sodat taalkundiges dié twee tale dikwels as 'n gemeenskaplike Turkies-Azerbeidjanse taal beskou. Turkies-Azerbeidjans sou dan as 'n oorkoepelende term vir 'n groot dialekkontinuüm gebruik word wat van die Balkanskiereiland ooswaarts tot by die Kaukasus-gebied en Iran strek. In Iran is Azerbeidjans met sowat 14 miljoen moedertaalsprekers verreweg die belangrikste Turkiese taal en die tweede belangrikste taal naas Persies. Daarbenewens is Azerbeidjans (en Turks) verwant aan Turkmeens, die ampstaal van Turkmenistan.

Moderne Standaard-Azerbeidjans baseer op die dialek van die Azerbeidjanse hoofstad Bakoe en toon sterk invloede van Turkye-Turks. So is Azerbeidjans as literêre taal onlosmaaklik aan Osmaanse Turks verbind. Die taal van Oud-Anatoliese Turkse tekste is dikwels identies met dié van ou Azerbeidjanse tekste.

Tot in 1929 is Azerbeidjans tradisioneel in Arabiese skrif geskryf. Vanaf 1929 is die Latynse alfabet en vanaf die laat 1930's tot in 1991 die Cyrilliese alfabet met enkele spesiale letters nagevolg. In 1991 is die besluit geneem om by Turks aan te pas en weer die Latynse alfabet met enkele spesiale karakters te gebruik. Vir die Suid-Azerbeidjanse dialek in Iran word 'n gemodifiseerde Arabiese alfabet gebruik, terwyl in Rusland die Cyrilliese alfabet gebruik word.

1. ↑ "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Azerbaijani" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Junie 2019. Besoek op 18 Oktober 2015.
2. ↑ "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Azerbaijani, North" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Desember 2019. Besoek op 18 Oktober 2015.
3. ↑ "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Azerbaijani, South" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Desember 2019. Besoek op 18 Oktober 2015.
4. ↑ (en) Hasanli, Jamil (18 Desember 2014). Khrushchev's Thaw and National Identity in Soviet Azerbaijan, 1954–1959. Lexington Books. ISBN 978-1-4985-0814-8.