Blastema

Blastema — (yun. βλάστημα, "övlad") orqanlara və ya bədən hissələrinə böyümə və bərpa oluna bilən hüceyrələr kütləsidir^[1]. Tarixən blastemaların fərqlənməmiş pluripotent hüceyrələrdən ibarət olduğu düşünülürdü, lakin son tədqiqatlar göstərir ki, bəzi orqanizmlərdə blastemalar toxuma mənşəli yaddaşı saxlaya bilir. Onlar adətən orqanizmin inkişafının erkən mərhələlərində, məsələn, embrionlarda, toxumaların, orqanların və sümüklərin bərpasında aşkar edilir^[2].

Bəzi suda-quruda yaşayanlar və müəyyən balıq növləri və iki növ Afrika tikanlı siçanları böyüklər kimi blastema əmələ gətirə bilər^[3]. Məsələn, salamandrlar amputasiya edildikdən sonra ətrafları, quyruğu, tor qişası və bağırsaqları da daxil olmaqla bir çox orqanı bərpa edə bilirlər. Lakin heyvanların əksəriyyəti blastema əmələ gətirə bilməz^[4].

1. ↑ Holland, Nicholas, "Vicenzo Colucci's 1886 memoir, Intorno alla rigenerazione degli arti e della coda nei tritoni, annotated and translated into English as: Concerning regeneration of the limbs and tail in salamanders", The European Zoological Journal, 88, 2021: 837–890
2. ↑ Kragl M, Knapp D, Nacu E, Khattak S, Maden M, Epperlein HH, Tanaka EM. "Cells keep a memory of their tissue origin during axolotl limb regeneration". Nature. 460 (7251). July 2009: 60–5. doi:10.1038/nature08152. PMID 19571878.
3. ↑ Tanaka EM, Reddien PW. "The cellular basis for animal regeneration". Dev. Cell. 21 (1). July 2011: 172–85. doi:10.1016/j.devcel.2011.06.016. PMC 3139400. PMID 21763617.
4. ↑ Godwin J. "The promise of perfect adult tissue repair and regeneration in mammals: Learning from regenerative amphibians and fish". BioEssays. 36 (9). September 2014: 861–71. doi:10.1002/bies.201300144. PMID 25043537.