A ciclose, tamén chamada corrente citoplasmática ou protoplasmática (en inglés cytoplasmic streaming), é o fluxo de citoplasma dentro da célula, producido por forzas exercidas polo citoesqueleto.[1] O máis probable é que a súa función sexa, polo menos en parte, acelerar o transporte de moléculas e orgánulos pola célula. Obsérvase xeralmente en células grandes de plantas ou animais, maiores de aproximadamente 0,1 mm. En células máis pequenas, a difusión de moléculas é máis rápida, pero a faise máis lenta a medida que aumenta o tamaño da célula, de tal xeito que as células máis grandes poden necesitar ademais da difusión un fluxo citoplasmático para funcionaren eficientemente.[1]
As algas verdes do xénero Chara posúen células moi grandes, de ata 10 cm de lonxitude,[2] e a ciclose foi ben estudada nestas grandes células.[3]
A ciclose depende moito do pH intracelular e da temperatura. Observouse que o efecto da temperatura sobre a ciclose creaba unha variación liñal e tiña maior eficiencia a temperaturas altas.[4] Este proceso é complicado, porque ademais do efecto das temperaturas, outros factores como o transporte de ións a través da membrana son afectados simultaneamente. Isto débese á homeostase das células, que dependende do transporte activo, o cal pode verse afectado a algunhas temperaturas críticas.
En células vexetais os cloroplastos transpórtanse polos movementos de ciclose para optimizaren a súa exposición á luz e faceren a fotosíntese.[5] A velocidade deste movemento está influenciada por varios factores incluíndo a intensidade da luz, temperatura e niveis de pH.[6] A ciclose é máis eficiente a pH neutro e tende a diminuír en eficiencia en condicións de baixo ou de alto pH.[6]
Existen varios métodos para parar o fluxo citoplásmico dentro das células. Unha estratexia é a introdución de solucion iodurada de lugol, que inmobiliza as correntes citoplasmáticas.[Cómpre referencia] Alternativamente, o composto citocalasina D disolto en dimetil sulfóxido, pode empegarse para conseguir un efecto similar distorsionando os microfilamentos de actina responsables de facilitaren o movemento citoplasmático.[7]