Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
A emprenyatura, prenyau,[1] prenyo, embarazo[1] u chestación se refiere a lo proceso posterior a la fecundación d'un ovulo por o espermatozoide, por o cual se desembolica un nuevo individuo d'a especie adintro d'o cuerpo d'a mai, dica l'inte d'o parto; fa referencia a iste periodo de tiempo entre a fecundación e o parto. Incluye toz os procesos fisiolochicos de creiximiento y desembolique d'o feto en l'interior de l'utero materno, asinas como os importants cambios fisiolochicos, metabolicos y morfolochicos que se producen en a muller ta protecher, nutrir y permitir o desembolique d'o feto, como a interrupción d'os ciclos menstruals, u l'aumento d'a mida d'as mamas ta preparar a lactancia.
Tienen emprenyatura toz os mamiferos y, por tanto tamién os sers humans. En a especie humana as chestacions gosan estar unicas, encara que pueden producir-se emprenyaturas moltiples. L'aplicación de tecnicas de reproducción asistita ye fendo puyar a incidencia d'emprenyaturas moltiples en os países desembolicatos.[2] O sexo d'o nuevo individuo viene determinato por una combinación chenetica d'a parella de cromosomas sexuals, seguntes cual sía la copia transmesa a lo espermatozoide mientres a meiosi.
A emprenyatura humana gosa durar nueu meses u bellas 40 semanas dende o primer día d'a zaguera menstruación; u 38 dende a fecundación (alto u baixo bels 9 meses). Se considera que a chestación u emprenyatura prencipia chusto dimpués d'a fecundación de l'ovulo y a implantación de l'embrión y a matriz. O primer trimestre ye l'inte de mayor riesgo d'alborto espontanio; o prencipio d'o tercer trimestre se considera o punto de viabilidat d'o feto, ixe punto dende o cual puet sobrevivir difuera de l'utero sin de refirme medico. L'alborto ye a inturrupción d'a emprenyatura, en o lapso que va dende a concepción dica o prencipio d'o naiximiento, bien sía de traza voluntaria u por causas naturals u de malautía. Se diz microalborto a lo impedimento d'o desembolique d'o preembrión humán y a suya consecuent muerte.