Haramiidy

Haramiidy

Haramiyida
Hahn, Sigogneau-Russell & Wouters, 1989
Okres istnienia: jura środkowa PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 174.7/161.5 174.7/161.5
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
(bez rangi)	ssakokształtne
Gromada	?ssaki
Podgromada	?allotery
Rząd	haramiidy
Systematyka w Wikispecies

Haramiidy (Haramiyida) – wymarły rząd ssakokształtnych o niepewnej pozycji filogenetycznej.

Ich skamieniałości są znajdowane na terenach Europy, Grenlandii, Afryki i Azji Środkowej, w Chinach. Znaleziska chińskie pochodzą z formacji Tiaojishan datowanej na jurę środkową^[1].

Haramiidy znane są głównie ze skamieniałości zębów i szczęk. Ich zęby trzonowe są relatywnie duże i pokryte licznymi guzkami^[2]. Występował dodatkowy rząd guzków^[3]. Miały płaskie korony i długie, zlane korzenie, cechowały się ciągłym bądź przedłużonym wzrostem. Przypominały w tym względzie wieloguzkowce^[1]. Szkieletem, zarówno czaszki, jak i pozaczaszkowym, również przypominały multituberkulaty^[3].

Żywiły się pokarmem roślinnym. Wiodły zróżnicowany tryb życia. Środkowojurajski Megaconus był zwierzęciem naziemnym, podczas gdy żyjąca w podobnym czasie i miejscu Arboroharamiya wiodła nadrzewny tryb życia^[1].

Ze względu na budowę zębów haramiidy były wcześniej zaliczane do rzędu wieloguzkowców. Niektóre nowsze analizy kladystyczne popierają pogląd o ich bliskim pokrewieństwie z wieloguzkowcami i przynależności do alloterów (ssaków bliżej spokrewnionych z łożyskowcami i torbaczami niż ze stekowcami). Haramiidy prawdopodobnie są grupą parafiletyczną, obejmującą allotery niebędące wieloguzkowcami^[2]. Inne analizy sugerują jednak, że nie są one blisko spokrewnione z wieloguzkowcami, lecz są grupą ssakokształtnych niebędących ssakami, choć blisko z nimi spokrewnioną^[4].

Z analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Bi i współpracowników (2014) wynika, że zaliczane do haramiidów rodzaje Thomasia i Haramiyavia oraz rodzina Eleutherodontidae nie tworzą kladu, do którego nie należałyby również wieloguzkowce; na tej podstawie autorzy zdecydowali się nie wyróżniać grupy Haramiyida, jednocześnie tworząc dla rodziny Eleutherodontidae oraz rodzajów Arboroharamiya i Shenshou nową grupę Euharamiyida, zaliczaną do aloterów jako grupa siostrzana multituberkulatów, i do ssaków. Nie zaliczając alloterów do ssaków, badacze nie byli w stanie wyjaśnić obecności dodatkowego rzędu guzków na ich zębach. Do Euharamiyida zaliczają rodzaje Shenshou oraz wchodzące w skład wspomnianej rodziny Eleutherodontidae Xianshou^[3]. W takim wypadku podobieństwa pomiędzy różnymi członkami "Haramiida" byłyby więc efektem konwergencji^[5].

Badacze przedstawili pozycję proponowanej przez siebie grupy na następującym uproszczonym kladogramie, powstałym dzięki uwzględnieniu 495 cech 115 taksonów^[3]: