Kolonialisme

Kolonialisme is die vestiging en instandhouding van een groep mense as verhewe bo ander volke en gebiede,^[1][2] dikwels vir imperialistiese beheer en uitbuiting, en deur 'n reeks praktyke en verhoudings van kolonisasie, die installering van afhanklikheid en beheer.^{[3][4][5][1][2]} Dit gesê daar is geen duidelike definisie van kolonialisme nie en definisies kan verskil na gelang van die gebruik van die term en konteks.^[4][6]

Kolonialisme is etimologies gewortel in die Latynse woord "Colonus", wat gebruik is om huurders in die Romeinse Ryk te beskryf.^[4] Die kolonies deelboere het begin as huurders van grondeienaars, maar soos die stelsel ontwikkel het, het hulle permanent in skuld by die grondeienaar verval en vasgevang geword in serwituut.

Kolonialisme bestaan sedert antieke tye. In die moderne tydperk word die konsep die sterkste geassosieer met Europese kolonialisme, wat in die 15de eeu begin het en tot die middel 1900's strek. Aanvanklik het verowering beleid van merkantilisme gevolg, wat daarop gemik was om die tuisland-ekonomie te versterk, so ooreenkomste het die kolonie gewoonlik beperk tot handeldryf slegs met die metropool (moederland). Teen die middel van die 19de eeu het baie ryke merkantilisme en handelsbeperkings prysgegee en die beginsel van vrye handel aanvaar, met min beperkings of tariewe.

Sendelinge was aktief in feitlik al die Europees-beheerde kolonies omdat die metropole Christelik was. Geskiedkundige Philip Hoffman het bereken dat Europeërs teen 1800, voor die Industriële Revolusie, reeds minstens 35% van die aardbol beheer het, en teen 1914 het hulle beheer oor 84% van die aardbol verkry.^[7] In die nasleep van die Tweede Wêreldoorlog het koloniale moondhede tussen 1945 en 1975 teruggetrek; oor watter tyd byna alle kolonies onafhanklikheid verkry het en veranderde koloniale, sogenaamde postkoloniale en neokolonialistiese verhoudings aangegaan het.

1. ↑ ^{1,0 1,1} Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Oster
2. ↑ ^{2,0 2,1} Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Webster
3. ↑ Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Collins
4. ↑ ^{4,0 4,1 4,2} Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Stanford
5. ↑ Rodney, Walter (2018). How Europe underdeveloped Africa. Verso Books. ISBN 978-1-78873-119-5. OCLC 1048081465.
6. ↑ Horvath, Ronald J. (1972). "A Definition of Colonialism". Current Anthropology. 13: 45–57. doi:10.1086/201248. S2CID 144173629.
7. ↑ Philip T. Hoffman (2015). Why Did Europe Conquer the World?. Princeton University Press. pp. 2–3. ISBN 978-1-4008-6584-0.