Noord-Engeland

Noord-Engeland of Noordelike Engeland (Engels: Northern England, North of England of slegs the North) is die noordelike deel van Engeland wat op grond van sy geskiedenis, kultuur en dialek as 'n eenheid beskou word. Dit strek van die grens met Skotland in die noorde tot die Trentrivier in die suide (alhoewel die suidelike grens op verskillende maniere getrek kan word).

Noord-Engeland behels rofweg drie statistieke streke: die Noordooste, die Noordweste, en Yorkshire en die Humber, met 'n bevolking van 14,9 miljoen in 2011 en 'n oppervlakte van 14 414 vierkante myl (37 331 km²). 'n Groot deel van Engeland se nasionale parkgebiede is in die streek geleë, net soos uitgestrekte verstedelikte gebiede soos dié van Groter Manchester, Merseyside, Teesside, Tyneside, Wearside, Suid- en Wes-Yorkshire.

Gedurende sy lang geskiedenis het die streek onder die bewind van die Brigantes (wat die laaste Britonies-Keltiese koninkryk in Groot-Brittanje gevestig het), Romeine, Angel-Sakse en Dene gekom. Ná die Normandiese verowering van Engeland in 1066 het Willem die Veroweraar 'n reeks verwoestende veldtogte in die noorde onderneem om sy heerskappy te vestig. Vervolgens is die gebied swaar geraak deur oorlogvoering langs die Skots-Engelse grens. Vrede het eers met die politieke unie van Skotland en Engeland onder die Stuart-monarge gekom. Dele van die streek aan weerskante van die grens het verskeie kere van hande gewissel.

Baie van die innovasies van die nywerheidsomwenteling het hul oorsprong in Noord-Engeland, terwyl stede in die streek in dié tyd van sosiale ontworteling die bakermat vir ingrypende politieke veranderinge was soos die ontstaan van 'n vakbondwese en Manchester-kapitalisme. Gedurende die laat 19de en vroeë 20ste eeu is die Noord-Engelse ekonomie deur swaar nywerhede soos wewerye, skeepsbou, staalvervaardiging en mynbou oorheers. Die agteruitgang van hierdie bedrywe in die tweede helfte van die 20ste eeu het Noord-Engeland swaar getref. Die bevolkings van baie nedersettings is tot vandag sosiaal benadeel in vergelyking met dié van suidelike Engeland.

Stedelike regenerasie en die oorgang tot 'n diensgebaseerde ekonomie het sterk ekonomiese groei in sommige dele van Noord-Engeland aangedryf, maar net soos op kulturele gebied bly die noorde en suide ekonomies verdeeld.