Perchta

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Perchta u Berchta (en aragonés Berta), tamién conoixida como Percht y atras variants, yera o nombre d'una antiga diosa pagana d'as rechions alpinas de l'aria lingüistica altochermanica superior. O suyo nombre significa "a mas brillant" (en alto alemán antigo beraht, bereht, d'o proto-chermanico *brehtaz) y ye probablement relacionau con o Berchtentag u fiesta d'a Epifanía. Eugen Mogk cita una etimolochía alternativa, atribuyendo l'orichen d'o nombre Perchta a o verbo alto alemán antigo pergan, que significa "amagau" u "cubierto".^[1]

Por un regular s'identifica a Perchta como provenient d'un orichen común con a diosa Holda y atras feguras femeninas d'o folclore alemán (se veiga Frija-Frigg). D'alcuerdo con Jacob Grimm y Lotte Motz, Perchta ye a fegura equivalent a Holda en as rechions d'o sud, tenendo as dos o papel de "guardián d'as bestias" y apareixiendo mientres os Doce días de Nadal.^[2][3] En as diferents representacions Perchta amaneixe prencipalment en dos formas; puet estar polida y blanca como a nieu como diz o suyo propio nombre u viella y fiera.

Grimm diz que Perchta u Berchta ye conoixida "chustament en aquellas rechions altochermanicas superiors a on Holda no'n ye, como en Suabia, en Alsacia, en Suiza, en Bavera y en Austria."^[4]

D'alcuerdo con Erika Timm, Perchta surte d'una amalgama de tradicions chermanicas, pre-chermanicas y probablement celtas en as rechions alpinas dimpués d'as invasions barbaras en l'Alta Edat Meya.^[5]

1. ↑ Mogk d'alcuerdo con Natko.
2. ↑ Grimm, 1882.
3. ↑ Motz d'alcuerdo con Hilton 1984.
4. ↑ Grimm, 1882:272.
5. ↑ Timm d'alcuerdo con Natko.