Speziallager

Onder de naam Speziallager zijn de interneringskampen bekend geworden die de Sovjet-Unie in de periode 1945-1950 in het gebied van de Sovjet-bezettingszone van Duitsland (SBZ) had ingericht.

Zoals ook in de andere bezettingszones van Duitsland het geval was werden ook in de SBZ nationaalsocialisten gevangengezet. De schaal waarop dit in de SBZ gebeurde was echter veel groter dan in de overige bezettingszones, de omstandigheden waren slechter en er werden ook veel niet-nazi's opgesloten.

In totaal werden tien Speziallager ingericht. Speziallager Nr. 2 in Buchenwald werd in augustus 1945 ingericht op het terrein van concentratiekamp Buchenwald. Ook in Sachsenhausen werd het naziconcentratiekamp hergebruikt. De kampen werden geleid door een afdeling van de NKVD.

Volgens opgaven van de Sovjet-Unie uit 1990 zijn in de Speziallager 122.671^[1] Duitsers gevangen geweest; naar schattingen van westelijke historici ligt het aantal tussen de 160.000 en 180.000 gevangenen. De gevangenen werden door de NKVD aan lange verhoren onderworpen die regelmatig met folter gepaard gingen. Velen werden vervolgens door militaire tribunalen via kortdurende processen (vaak niet meer dan een kwartier) veroordeeld tot dwangarbeid, waarbij 25 jaar de regulaire strafmaat was.

De omstandigheden in de kampen waren zeer slecht. Volgens opgaven van de Sovjet-Unie stierven in de kampen 42.889^[1] gevangenen, dus ongeveer één op de drie. Verder werden 12.770 naar de Sovjet-Unie gedeporteerd en werden 6680 gevangen naar krijgsgevangenenkampen afgevoerd. Andere bronnen schatten het aantal doden op 65.000.

Na de oprichting van de Duitse Democratische Republiek in 1949 werd het beheer van de kampen overgedragen aan de DDR. In 1950 werden de kampen gesloten, mede onder druk van de protesten uit het westen.

1. ↑ ^{a b} S. V. Mironenko, Lutz Niethammer en Alexander von Plato, 1998, 'Sowjetische Speziallager in Deutschland 1945 Bis 1950', p. 17, Akademie Verlag, ISBN 978-3-05-002531-5