Sweeds

Hierdie artikel handel oor die taal. Vir die etniese groep, sien Swede (volk).

Sweeds svenska
Uitspraak:	[ˈsvɛnːˈska]
Gepraat in:	Swede  Finland
Gebied:	Noord-Europa
Totale sprekers:	9,2 miljoen (moedertaal) 3,1 miljoen (tweede taal)[1]
Rang:	74
Taalfamilie:	Indo-Europees  Germaans   Noord-Germaans    Oos-Skandinawies     Sweeds
Skrifstelsel:	Latynse alfabet(Sweedse alfabet)
Amptelike status
Amptelike taal in:	Europese Unie Nordiese Raad  Swede  Finland  Åland
Gereguleer deur:	Sweedse Taalraad (in Swede) Svenska språkbyrån (in Finland)
Taalkodes
ISO 639-1:	sv
ISO 639-2:	swe
ISO 639-3:	swe
Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat.

Sweeds (svenska [ˈsvɛnːˈska] luister (hulp·inligting)) is 'n Noord-Germaanse taal wat deur meer as nege-miljoen mense gepraat word, hoofsaaklik in Swede en dele van Finland, veral langs die kus en op die Ålandeilande. Dit word as onderling verstaanbaar met Noors en tot 'n mindere mate met Deens beskou. Tesame met ander Noord-Germaanse tale is Sweeds afkomstig uit Oudnoors, die gemene taal van die Germaanse volke wat in Skandinawië gewoon het in die Wiking-tydperk.

Standaardsweeds is die nasionale taal wat uit die Sentraal-Sweedse dialekte ontwikkel het in die 19de eeu en was teen die begin van die 20ste eeu reeds goed gevestig. Hoewel onderskeibare streeksvariëteite wat van die ouer landelike dialekte afstam steeds bestaan, is die gesproke en skryftaal uniform en gestandaardiseer. Sommige dialekte verskil heelwat van die standaardtaal in grammatika en woordeskat en dit is nie altyd onderling verstaanbaar met Standaard Sweeds nie. Hierdie dialekte is beperk tot landelike gebiede en word hoofsaaklik deur klein groepe met lae sosiale mobiliteit gepraat. Alhoewel die dialekte nie onmiddellike uitsterwing in die gesig staar nie het sulke dialekte in die vorige eeu agteruitgegaan ten spyte daarvan dat hulle deeglik nagevors is en die gebruik daarvan deur plaaslike owerhede aangemoedig word.

Die standaardwoordorde is Onderwerp-Werkwoord-Voorwerp. Dit kan egter baie keer aangepas word om klem te plaas op sekere woorde of sinsnedes. Sweedse morfologie is soortgelyk aan die van Afrikaans in die sin dat woorde betreklik min verbuigings het; daar is egter twee geslagte, geen naamvalle nie (hoewel ouer analises twee naamvalle postuleer, Nominatief en Genitief), en 'n onderskeid tussen meervoud en enkelvoud. Byvoeglike naamwoorde het trappe van vergelyking soos in Afrikaans maar word ook geïnflekteer volgens geslag, getal en bepaaldheid. Die bepaaldheid van selfstandige naamwoorde word hoofsaaklik deur agtervoegsels aangedui aangevul deur aparte bepaalde en onbepaalde lidwoorde. Die prosodie vertoon beide klem en in meeste dialekte tonale eienskappe. Die taal het 'n betreklik groot vokaalinventaris. Sweeds word ook gekenmerk deur die stemlose palataal-velêre frikatief, 'n hoogsveranderlike konsonant foneem.

1. ↑ "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Swedish" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Mei 2020. Besoek op 30 Maart 2016.