Venesiaans

Venesiaans Vèneto
Gepraat in:	Italië  Slowenië  Kroasië  Brasilië  Meksiko
Gebied:	Veneto Friuli-Venezia Giulia Trentino-Suid-Tirool Istrië Puebla Rio Grande do Sul Santa Catarina
Totale sprekers:	3,852 miljoen[1]
Taalfamilie:	Indo-Europees  Romaans   Wes-Romaans    Galloitalies     Venesiaans
Skrifstelsel:	Latynse alfabet
Amptelike status
Amptelike taal in:	Veneto Istrië
Gereguleer deur:	geen
Taalbedreigingstatus
Uitgesterf EXUitgestorwe taal Bedreig CRKrities bedreigde SEErg bedreigde DEBedreigde VUKwesbare    Veilig    NE Nie bedreig nie Dit is 'n kwesbare taal volgens die UNESCO-wêreldatlas van bedreigde tale.
Taalkodes
ISO 639-1:	-
ISO 639-2:	-
ISO 639-3:	vec
Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat.

Venesiaans (Vèneto of Łéngoa vèneta, Italiaans: Lingua Veneta) is 'n Romaanse taal wat deur sowat vier miljoen sprekers in die Noordoos-Italiaanse gewes Veneto asook in dele van Friuli-Venezia Giulia, Trentino en Istrië gepraat en by die Noord-Italiaanse groep van dialekte gereken word. Alhoewel die taal dikwels as 'n streekdialek geklassifiseer word, verskil dit in baie opsigte van Standaarditaliaans sodat dit - net soos ander Noord-Italiaanse taalvariante - ook as 'n selfstandige taal beskou kan word. So is daar Venesiaans-Italiaanse woordeboeke.

Sowel die bewoners van Venesië asook taalkundiges gebruik Vèneto of Veneties as 'n sambreelterm om na die groter groep van Venesiaanse dialekte met al sy plaaslike variante te daraus. Daarenteen word met die term Venexiàn/Venesiàn (Venesiaans, Veneziano of dialetto veneziano in Italiaans) spesifiek na die variant verwys wat in die stad Venesië gepraat word en in die tydperk van die Republiek Venesië as dié stadstaat se amps- en algemene omgangstaal gedien het. Danksy sy lang literêre tradisie geniet Venesiaans nog steeds die status en prestige van 'n selfstandige taal, alhoewel dit juis Venesiane was wat met hul hoogs ontwikkelde uitgewerybedryf tydens die 16de eeu 'n belangrike rol by die uitbreiding van die Toskaans-Florentynse skryftaal as algemene kultuurtaal van Italië gespeel het.

Danksy Venesiaans se historiese status as taal van die seemoondheid Republiek Venesië, met 'n taalgeskiedenis wat oor agt eeue strek, is daar 'n omvangryke erfenis aan bronnemateriaal: miljoene van politieke, diplomatieke en regtelike dokumente en korrespondensie; duisende van gedigte, verhale en romans; honderde van toneelstukke, epiese gedigte, historiese en wetenskaplike afhandelinge (sowel as oorspronklike tekste asook as vertalings); asook verskeie woordeboeke en grammatika's.^[2]

'n Meerderheid van lede van die Gewestelike Raad van Venesië het Venesiaans op 28 Maart 2007 met die wet oor die „tutela e valorizzazione della lingua e cultura veneta“ ("beskerming en eerbiediging van die Venesiaanse taal en kultuur") amptelik as taal erken.

Die huidige Venesiaanse groep van dialekte moenie verwar word met Veneties, 'n uitgestorwe taal wat in die Romeinse oudheid tot met die 6de eeu v.C. in die gewes Venesië gepraat is en moontlik as substraattaal ook invloed op die plaaslike Latynse omgangstaal en die latere Venesiaanse dialekte uitgeoefen het, of Venesiaanse Italiaans, die plaaslike variant van die Italiaanse standaardtaal wat Venesiaanse invloede toon.

1. ↑ (en) ethnologue.org: Venetian
2. ↑ Academia de ła Bona Creansa: A Salvage Project for the Venetian Linguistic Heritage. Besoek op 22 Januarie 2019^{[dooie skakel]}