Samuraj (jap. 侍 samurai; „wojownik”[a]) – pierwotnie świta służąca najwyższym dostojnikom japońskim, także gwardia cesarska (gosho-zamurai); dziedziczna szlachta wojskowa[1][2][3][4]; kasta wojowników, która utrzymywała się od XII wieku do Restauracji Meiji w 1868 roku[5]. Udział samurajów w populacji kraju wynosił co najwyżej 10%[6].
Klasa samurajów wykształciła się z oddziałów milicji, utworzonych na mocy edyktu w 792 roku[7]. Do władzy doszli na przełomie XII i XIII wieku za sprawą wprowadzenia siogunatu. Okres Edo przyniósł regres umiejętności samurajów i schyłek czasów ich świetności. Za ostatniego samuraja uznaje się Saigō Takamoriego, który w 1877 roku (okres Meiji) popełnił samobójstwo[8].
Symbolem pozycji samurajów był samurajski miecz katana i krótki miecz wakizashi, razem stanowiące komplet zwany daishō. Ich noszenie było prawem i obowiązkiem japońskich wojowników. Daishō nie były tylko bronią. Mówiono o nich, że stanowią duszę samuraja, toteż samurajowie byli silnie związani ze swoimi mieczami i otaczali je głęboką czcią.
<ref>
dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>