Anaksagoras

Anaksagoras
Anaksagoras; Atina Ulusal Üniversitesi'nin sütunlu girişindeki bir fresk parçası.
Tam adı	Anaksagoras
Doğumu	Ἀναξαγόρας y. 500 MÖ[1] Klazomenai, İyonya, Pers İmparatorluğu
Ölümü	y. 428 MÖ Lapseki
Çağı	Antik Çağ felsefesi
Bölgesi	Batı felsefesi
Okulu	Çoğulculuk Okulu
İlgi alanları	Doğa felsefesi
Önemli fikirleri	Kozmik Akıl (Nous) her şeyi sıralamak Uzaktaki yıldızların bir konsantrasyonu olarak Samanyolu (Via Lactea)[2]
Etkilendikleri Milet Okulu, Parmenides
Etkiledikleri Archelaus, Perikles, Socrates, Protagoras

Anaksagoras (Grekçe: Ἀναξαγόρας, "meclisin efendisi (İngilizce: lord of the assembly)", MÖ 500^[1] - 428), Klazomenailı olup, Sokrates öncesi düşünürlerden bir tanesidir. Ana madde ve ilk hareket ettirici neden öğretisi vardır.

Küçük Asya'nın Pers İmparatorluğu'nun kontrolünde olduğu bir dönemde Klazomenai'de doğan Anaksagoras, Atina'ya gelmiştir. Diogenes Laërtius ve Plutarch'a göre, daha sonraki yaşamında dinsizlikle suçlanmış ve Lampsacus'a sürgüne gitmiştir; Daha sonraki antik biyografi yazarları tarafından uydurulmadıysa, suçlamalar Perikles'le olan ilişkisi nedeniyle siyasi olabilir.^[3]

Parmenides'in değişimin imkansızlığına ilişkin iddialarına Anaksagoras yanıt olarak dünyayı kanıt gösterdi; malzeme varyasyonuna hiçbir zaman belirli bir bileşenin mutlak varlığı neden olmadı, bunun yerine diğer bileşenlere göre göreceli üstünlüğü neden oldu; kendi sözleriyle, "her biri ... en açık biçimde içinde en çok olan şeylerdir" şeklinde tanımladı.^[4] Nous (Kozmik akıl, Cosmic Mind) kavramını, homojen veya hemen hemen homojen olan orijinal karışımı hareket ettiren ve ayıran bir düzenleyici güç olarak tanıttı.

Anaksagoras, kaotik bir başlangıçtan düzenli bir evrene geçiş sürecini açıklamaya çalışmıştır. Sıcak eter ile soğuk hava arasındaki ayrım, bir arada olma uyumunu bozmuş ve soğuğun etkisiyle su, toprak ve kayalar şekillenmiştir.^[5] Yaşam tohumları, havada taşınarak yağmurlarla yeryüzüne ulaşmış ve bitkileri oluşturmuştur. İnsan da dahil olmak üzere canlılar, sıcak ve nemli topraktan türemiştir. Ona göre, tüm varlıkların en üstünü, nous yani zihin olarak kabul edilir.^[5]

1. ^ ^{a b} Graham, Daniel W. (2010). The Texts of Early Greek Philosophy: The Complete Fragments and Selected Testimonies of the Major Presocratics, Part 1. New York: Cambridge University Press. s. 314. ISBN 978-0-521-73763-0. 
2. ^ DK 59 A80: Aristotle, Meteorologica 342b.
3. ^ Filonik, Jakub (2013). "Athenian impiety trials: a reappraisal". Dike (16): 26-33. doi:10.13130/1128-8221/4290. 
4. ^ Anaxagoras (11 Mart 2011). "Anaxagoras of Clazomenae". Curd, Patricia (Ed.). A Presocratics Reader. Hackett. ISBN 978-1-60384-305-8. B12 
5. ^ ^{a b} "Fragmanlar".