Glukoz

Glukoz

Adlandırmalar
IUPAC adı 6-(hidroksimetil)oksan-2,3,4,5-tetrol D-Glukoz (sol), L-Glukoz (sağ)
Diğer adlar Çay şekeri, sükroz, β-(2S,3S,4S,5R)-fruktofuranozil-α-(1R,2R,3S,4S,5R)-glukopiranosit
Tanımlayıcılar
CAS numarası	921-60-8
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü
ChemSpider	5589
EC Numarası	200-334-9
PubChem CID	5793
RTECS numarası	LZ6600000
InChI InChI=1/C12H22O11/c13-1-4-6(16)8(18)9(19)11(21-4)23-12(3-15)10(20)7(17)5(2-14)22-12/h4-11,13-20H,1-3H2/t4-,5-,6-,7-,8+,9-,10+,11-,12+/m1/s1
SMILES O1[C@H](CO)[C@@H](O)[C@H](O)[C@@H](O)[C@H]1O[C@@]2(O[C@@H]([C@@H](O)[C@@H]2O)CO)CO
Özellikler
Molekül formülü	C6H12O6[1]
Molekül kütlesi	180.16 g mol−1[1]
Görünüm	Renksiz, kokusuz, katı halde.[1]
Yoğunluk	1.54 g cm−3[1]
Erime noktası	'α-D-glucose: 146 °C β-D-glucose: 150 °C
Çözünürlük (su içinde)	Suda çok iyi çözünür (470 g·l−1 20 °C Sıcaklıkta)[1]
Tehlikeler
Güvenlik bilgi formu (SDS)	ICSC 1507
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Basit bir şeker (monosakkarit) olan glukoz (veya glükoz) yaşam için en önemli karbonhidratlardan biridir.^[2] Hücreler onu bir enerji kaynağı ve metabolik reaksiyonlarda bir ara ürün olarak kullanırlar. Glukoz fotosentezin ana ürünlerinden biridir ve hücresel solunum onunla başlar.

Adı Yunanca "tatlı" anlamına gelen glukus (γλυκύς) ve kimyada şekerlere verilen "-oz" sonekinden türetilmiştir. Türkçede glikoz, glukozʼdan daha yaygın kullanılmakla beraber kimyasal adlandırma sistemleri bakımından bu hatalıdır. Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği'nin (IUPAC) önerdiği adlandırma kurallarına göre "glikoz", monosakkarit yerine kullanılan bir sözcüktür,^[3] glukoz ise burada söz konusu olan şeker türüdür.^[4] Kimyada gliko- öneki ile başlayan isimler şekerli bileşiklere aittir,^[5] gluko- öneki ile başlayan isimler ise glukozlu bileşiklere aittir.^[6] Örneğin glukozitler, glikozitlerin bir alt grubudur. Bu nedenle, bu metinde 'glukoz' kullanılacaktır.

Doğal biçimine (D-glukoz) gıda sanayisinde dekstroz olarak da değinilir. Bu maddede glukozun D-biçimine değinilmektedir (molekülün ayna görüntüsü L-glukoz olarak adlandırılır.

Eğer bu madde veya herhangi bir bilimsel yazıda sadece Glukoz kelimesi geçiyorsa, yani herhangi bir ön ek almamışsa D- ya da L şeklinde, burada bahsedilen D-glukoz. L-Glukoz sentetik olarak sentezlenebilen ama önem bakımından pek önemli olmayan Glukozun bir izomeridir.^[7]

1. ^ ^{a b c d e} GESTIS-Stoffdatenbank 1 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Almanca
2. ^ Başdoğan, Günay; Sağdiç, Osman; Daştan, Tuğçe; Acar, Sezer; Düz, Gamze (31 Mart 2019). "Farklı Bölgelerden Toplanan Arı Polenlerinin Fizikokimyasal Özellikleri ve Şeker Profillerinin Belirlenmesi". Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi (15): 627-631. doi:10.31590/ejosat.535054. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2007. 
4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2007. 
5. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 9 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2007. 
6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2007. 
7. ^ [ https://de.wikipedia.orgview.php?sq=crain_ford&lang=tr&q=Glucose 6 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Almanca Vikipedi Glukoz Maddesinden Alınmıştır]