Spanje

Koninkryk Spanje
*Reino de España* (Spaans)
Vlag	Wapen
	Nasionale leuse: Plus Ultra; (Latyn vir: "Steeds verder")
	Volkslied: Marcha Real; (Spaans vir: "Koninklike Mars");
Hoofstad	Madrid 40°26′N 03°42′W / 40.433°N 3.700°W
Grootste stad	Madrid
Amptelike tale	Spaans
Regering ; • Koning; • Eerste minister	Unitêre parlementêre; grondwetlike monargie; Felipe VI; Pedro Sánchez
Onafhanklikheid Vorming; • Dinasties; • de facto; • de jure; • Nasionale staat; • Grondwetlike monargie; • Huidige grondwet	; ; 20 Januarie 1479; 23 Januarie 1516; 9 Junie 1715; 19 Maart 1812; 12 April 1931; 29 Desember 1978
Oppervlakte; - Totaal; ; - Water (%)	; 505 370 km2 (54ste); 195 124 myl2; 0,89 (2015)
Bevolking; - 2024-skatting; - 2016-sensus; - Digtheid	; 47 280 433 (32ste); 46 354 321; 93,6 / km2 (121ste); 242,3 / myl2
BBP (KKP); - Totaal; - Per capita	2024-skatting; $2 516 miljard (15de); $52 012 (36ste)
BBP (nominaal); - Totaal; - Per capita	2024-skatting; $1 647 miljard (15de); $34 045 (32ste)
MOI (2022)	0,911 (27ste) – baie hoog
Gini (2023)	31,5 – medium
Geldeenheid	Euro (€) (EUR)
Tydsone; - Somertyd	MET (UTC+1); MEST (UTC+2)
Internet-TLD	.es
Skakelkode	+34

Spanje (Spaans: España, [esˈpaɲa], luister (hulp·inligting)), amptelik die Koninkryk Spanje (Spaans: Reino de España, Katalaans: Regne d'Espanya, Aragonees: Reino d'Espanya, Asturies: Reinu d'España, Baskies: Espainiako Erresuma, Galicies: Reino de España, Oksitaans: Reiaume d'Espanha), is 'n land in die suidweste van Europa. Dit deel die Iberiese Skiereiland met Portugal en Gibraltar. In die noorde word Spanje begrens deur die Pireneë van Frankryk en die landjie Andorra. Die Baleariese Eilande in die Middellandse See, die Kanariese Eilande langs die weskus van Noord-Afrika, asook die eksklawes Ceuta en Melilla in Noord-Afrika, wat deur Marokko omring word, maak deel uit van Spanje se staatsgebied. Dit beslaan 'n oppervlakte van 505 370 km² en het 'n bevolking van 47 280 433 in 2024 gehad.^[2]

Spanje is 'n grondwetlike erflike monargie nadat dit dekades lank, tot die fascistiese leier of caudillo Francisco Franco se afsterwe in 1975, deur 'n diktatoriese regime beheer is. Administratief word die land onderverdeel in 17 outonome gemeenskappe en twee outonome stede, die eksklawes Ceuta en Melilla. Die hoofstad en grootste metropool is Madrid. Ander belangrike metropolitaanse gebiede sluit in Barcelona, Valencia, Sevilla, Zaragoza, Málaga en Bilbao.

Spanje is 'n lidstaat van die Verenigde Nasies (VN, sedert 14 Desember 1955), die Organisasie vir Ekonomiese Samewerking en Ontwikkeling (OESO, sedert 1961), die Europese Unie (EU, sedert 1 Januarie 1986) en die Noord-Atlantiese Verdragsorganisasie (NAVO, sedert 30 Mei 1982). Dit is een van die hoogs ontwikkelde nywerheidslande en word ook onder die wêreld se grootste twintig in- en uitvoerlande gereken. Danksy 'n hoogs ontwikkelde toerismesektor is Spanje die tweede meesbesoekte land op aarde na Frankryk.^[7] In 1999 het die land by die eurosone aangesluit; sedert 2002 is Eurobanknote en -muntstukke in omloop.

Die amptelike taal is Spaans (oftewel Kastiliaans, Castellano), met Katalaans as tweede ampstaal in die outonome gemeenskappe van Katalonië, Valencia en op die Baleariese Eilande; Baskies in die Baskeland en dele van Navarra; Galicies in Galisië; en Aranees in die Val d'Aran. Aragonees en Asturies word as streekstale erken. Die bevolking word volgens taal of dialek en kultuur onderverdeel in Kastiliane in Noord- en Sentraal-Spanje, Andalusiërs in die suide, Galiciërs in die noordweste, Baske in die noordoostelike Atlantiese kusgebied en Katalane in die noordoostelike Mediterreense streek.

Die geskiedenis van Spanje se kultuur strek terug tot in die prehistoriese tydperk toe die land omstreeks 15 000 v.C. deur die Iberiërs bewoon is wat hul naam aan die Iberiese Skiereiland verleen het. Die geskiedenis van kuns in Spanje strek oor byna twintig millennia, van paleolitiese kuns wat in grotte in die noordweste van die land aangetref word, tot Salvador Dalí se 20ste eeuse surrealistiese skilderye.

↑ (es) Spaanse Regering (11 Oktober 1997). "Real Decreto 1560/1997, de 10 de octubre, por el que se regula el Himno Nacional" (PDF). Boletín Oficial del Estado núm. 244. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 27 Mei 2020. Besoek op 1 Junie 2018.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 (en) "Spain". Central Intelligence Agency. Besoek op 16 September 2024.
↑ (en) "Surface water and surface water change". OESO. Besoek op 16 September 2024.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 (en) "Spain". Internasionale Monetêre Fonds. April 2024. Besoek op 16 September 2024.
↑ (en) "Human Development Report 2023/2024" (PDF). United Nations Development Programme. 13 Maart 2024. Besoek op 16 September 2024.
↑ (en) "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". Eurostat. Besoek op 16 September 2024.
↑ (en) International Tourism Highlights 2020 Edition. Madrid: Wêreldtoerismeorganisasie. 2021. p. 8. doi:10.18111/9789284422456. ISBN 978-92-844-2245-6.

[1] (es) Spaanse Regering (11 Oktober 1997). "Real Decreto 1560/1997, de 10 de octubre, por el que se regula el Himno Nacional" (PDF). Boletín Oficial del Estado núm. 244. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 27 Mei 2020. Besoek op 1 Junie 2018.

[CIA-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 (en) "Spain". Central Intelligence Agency. Besoek op 16 September 2024.

[3] (en) "Surface water and surface water change". OESO. Besoek op 16 September 2024.

[imf2-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 (en) "Spain". Internasionale Monetêre Fonds. April 2024. Besoek op 16 September 2024.

[5] (en) "Human Development Report 2023/2024" (PDF). United Nations Development Programme. 13 Maart 2024. Besoek op 16 September 2024.

[6] (en) "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". Eurostat. Besoek op 16 September 2024.

[7] (en) International Tourism Highlights 2020 Edition. Madrid: Wêreldtoerismeorganisasie. 2021. p. 8. doi:10.18111/9789284422456. ISBN 978-92-844-2245-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]