Witsee

Witsee
Twee Nasa-satellietfoto's van die Witsee
Kaart van die Witsee
Koördinate:	65°30′N 37°30′O / 65.500°N 37.500°O / 65.500; 37.500
Ligging:	Karelië, Archangelsk-oblast, Moermansk-oblast (Rusland)
Soort:	See van die Arktiese Oseaan
Oppervlakte:	90 000 km² (35 000 myl²)
Gemiddelde diepte:	60 m (200 vt)
Maksimum diepte:	340 m (1 115 vt)
Eiland/e:	Solowjetski-eilande
Nedersettings:	Archangelsk

Die Witsee (Russies: Белое море Beloye more, Fins en Karelies: Vienanmeri, Nenets: Сэрако ямʼ Serako yam) is 'n binnesee van die Barentssee met 'n oppervlak van sowat 90 000 km², aan die noordweskus van Rusland.^[1] Dit word omring deur die Russiese republiek Karelië in die weste en die oblasts (gebiede) Archangelsk in die suidooste en Moermansk in die noorde. Toegang van die Barentssee na die Witsee word in die noorde tussen die Kola-skiereiland (wat deel uitmaak van Lapland) aan die westekant en Kanin aan die oostekant verkry.

Die see het drie groot baaie: die Kandalaksja-, Onega- en Dwinabaai. In die noordooste is 'n vierde baai: die Mezenbaai. Die Noordelike Dwina lewer die meeste water aan die see. Die Mezen, wat in die verre noordooste van die see uitmond, is ook 'n groot waterbron. Die see lê grotendeels suid van die Poolsirkel, maar is tog vir die grootste deel van die jaar gevries.

Die belangrike hawe van Archangelsk is aan die Witsee geleë by die mond van die Noordelike Dwina. Vir groot dele van Rusland se geskiedenis was dit Rusland se hoofsentrum vir internasionale maritieme handel. In die moderne era het dit 'n belangrike Sowjetse vloot- en duikbootbasis geword. Die stad Sewerodwinsk, effens verder wes, het 'n kernduikbootbasis. Kleiner stede en dorpe aan die see sluit in Kandalaksja, Kem en Onega. Aan die rand van Onegabaai lê die Solowetski-eilande.

Sedert 1933 verbind 'n 227 kilometer lange kanaal die Witsee-Oossee-kanaal (Belomorsko-Baltiiski kanal) oor die Onegameer en die Ladogameer met die Oossee. Die kanaal is onder Josef Stalin met dwangarbeid deur Goelag-gevangenes gebou. Dit is die langste kanaal in Europa.

Die Witsee is een van vier seë wat in Afrikaans en ander tale ná kleure genoem is – die ander is die Geel-, Rooi- en Swartsee. Die hele Witsee val onder Russiese soewereiniteit en word beskou as 'n interne watergebied van Rusland. In 2021 is rotstekeninge rondom die Onegameer en die Witsee as Unesco-wêrelderfenisgebiede gelys.^[2]

1. ↑ (en) "White Sea". Encyclopædia Britannica. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Desember 2019. Besoek op 11 Augustus 2017.
2. ↑ (en) "Petroglyphs of Lake Onega and the White Sea". Unesco. Besoek op 29 Julie 2021.