Xenon

54 jodium ← xenon → sesium Kr ↑ Xe ↓ Rn Periodieke tabel
Algemeen
Naam, simbool, getal	xenon, Xe, 54
Chemiese reeks	edelgasse
Groep, periode, blok	18, 5, p
Voorkoms
Atoommassa	131.293 (6) g/mol
Elektronkonfigurasie	[Kr] 4d10 5s2 5p6
Elektrone per skil	2, 8, 18, 18, 8
Fisiese eienskappe
Toestand	gas
Digtheid	(0 °C, 101.325 kPa) 5.894 g/L
Smeltpunt	161.4 K (-111.7 °C)
Kookpunt	165.03 K (-108.12 °C)
Kritieke punt	289.77 K, 5.841 MPa
Smeltingswarmte	2.27 kJ/mol
Verdampingswarmte	12.64 kJ/mol
Warmtekapasiteit	(25 °C) 20.786 J/(mol·K)
Dampdruk P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k teen T/K 83 92 103 117 137 165
Atoomeienskappe
Kristalstruktuur	kubies vlakgesentreerd
Strukturbericht-kode	A1
Oksidasietoestande	0, +1, +2, +4, +6, +8 (selde groter as 0) (swak suur oksied)
Elektronegatiwiteit	2.6 (Skaal van Pauling)
Ionisasie-energieë	1ste: 1170.4 kJ/mol
	2de: 2046.4 kJ/mol
	3de: 3099.4 kJ/mol
Atoomradius (ber.)	108 pm
Kovalente radius	130 pm
Van der Waals-radius	216 pm
Diverse
Magnetiese rangskikking	nie-magneties
Termiese geleidingsvermoë	(300 K) 5.65 mW/(m·K)
Henry se konstante	4,3 x 10-3 [L/mol.atm] 2050 [K] [1]
Spoed van klank	(vloeistof) 1090 m/s
CAS-registernommer	7440-63-3
Vernaamste isotope
Isotope van Xenon iso NV halfleeftyd VM VE (MeV) VP 124Xe 0.1% 1.1×1017j ε ε no data 124Te 125Xe sin 16.9 h ε 1.652 125I 126Xe 0.09% Xe is stabiel met 72 neutrone 127Xe sin 36.4 d ε 0.662 127I 128Xe 1.91% Xe is stabiel met 74 neutrone 129Xe 26.4% Xe is stabiel met 75 neutrone 130Xe 4.1% Xe is stabiel met 76 neutrone 131Xe 21.29% Xe is stabiel met 77 neutrone 132Xe 26.9% Xe is stabiel met 78 neutrone 133Xe sin 5.243 d β- 0.427 133Cs 134Xe 10.4% Xe is stabiel met 80 neutrone 135Xe sin 9.10 h β- 1.16 135Cs 136Xe 8.9% 2.36×1021j β- no data 136Ba
Portaal Chemie

Xenon is 'n chemiese element in die periodieke tabel met die simbool Xe en atoomgetal van 54. Dit is 'n swaar-, kleurlose-, reuklose edelgas wat in spoorhoeveelhede in die aarde se atmosfeer voorkom.^[2] Alhoewel dit oor die algemeen nie reaktief is nie, kan xenon wel 'n paar chemiese reaksies ondergaan soos onder andere die vorming van xenon heksafluoroplatinaat, die eerste edelgasverbinding wat vervaardig is.^[3][4] Xenon wat in die natuur voorkom bestaan uit nege stabiele isotope. Daar is meer as 40 onstabiele isotope wat radio-aktiewe verval ondergaan. Die isotoopverhoudings van xenon verskaf belangrike inligting in die studie van die vroeë geskiedenis van die sonnestelsel. Xenon-135 word vervaardig deur kernsplitsing en tree op as 'n neutronabsorbeerder in kernreaktore.

Xenon word gebruik in xenon flits- en booglampe en ook as 'n algemene verdowingsmiddel.^[5] Die eerste opgewekte dimeerlaserontwerp het xenon as 'n dimeermolekuul (Xe₂) benut as aktiewe lasermedium en die eerste laserontwerpe het ook xenon flitslampe gebruik as laserpompe. Xenon word ook gebruik in ondersoeke na hipotetiese swak interaksie massiewe deeltjies en as die aandryfmiddel vir ioonstuwers in ruimtetuie.

1. ↑ Sander.
2. ↑ Staff (2007). "Xenon". Columbia Electronic Encyclopedia (in Engels) (6th uitg.). Columbia University Press. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Oktober 2012. Besoek op 23 Oktober 2007.
3. ↑ Husted, Robert; Boorman, Mollie (15 Desember 2003). "Xenon" (in Engels). Los Alamos National Laboratory, Chemical Division. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 November 2010. Besoek op 26 September 2007.{{cite web}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
4. ↑ Rabinovich, Viktor Abramovich; Vasserman, A. A.; Nedostup, V. I.; Veksler, L. S. (1988). Thermophysical properties of neon, argon, krypton, and xenon (English-language uitg.). Washington, DC: Hemisphere Publishing Corp. ISBN 0-19-521833-7.—National Standard Reference Data Service of the USSR. Volume 10.
5. ↑ Sanders, Robert D.; Ma, Daqing; Maze, Mervyn (2005). "Xenon: elemental anaesthesia in clinical practice". British Medical Bulletin. 71 (1): 115–135. doi:10.1093/bmb/ldh034. PMID 15728132.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)