New Zealand Aotearoa/Niu Tīreni | |||||
| |||||
Pepeha: kāhore kau (Pepeha o mua "Onward") | |||||
Ngaringari: E Ihowa Atua God Save The King1 | |||||
Tāone matua | Te Whanganui-a-Tara | ||||
---|---|---|---|---|---|
Pae: | |||||
Tāone nui | Tāmaki-makau-rau2 | ||||
Reo whaimana | Ingarihi, Māori me te Reo rotarota o Aoteroa3 | ||||
Kāwanatanga | |||||
• Āhua | Kīngitanga-ā-ture | ||||
• Kingi | Tiāre III | ||||
• Kāwana-tianara | Cindy Kiro | ||||
• Pirimia | Christopher Luxon 4 | ||||
Tū motuhake | i te Kīngitanga Kotahi | ||||
• Tominiana | 26 Mahuru 19075 | ||||
Rahi | |||||
• Katoa | 268,680 km² (75) 103,738 sq mi | ||||
• Wai (%) | 2.1 | ||||
Taupori | |||||
• Hakikea 2006 tau tata | 4,165,6006 (124 (2005)) | ||||
• 2006 kautenui | 4,143,2797 | ||||
• Kiato | 15/km² (193) 39/sq mi | ||||
GDP (PPP) | 2005 tau tata | ||||
• Katoa | 101.685 miriona nui USD8 (58) | ||||
• Mā ia tangata | 24,797 USD9 (27) | ||||
HDI (2006) | 0.936 (nui) (20) | ||||
Moni | Tāra (NZD )
| ||||
Wāhiwā | NZST10 (UTC+12) | ||||
• Raumati (DST) | NZDT (UTC+13) | ||||
(Whiringa-ā-nuku ki Poutū-te-rangi) | |||||
Tohu ipurangi | .nz | ||||
Tohu waea | +64 | ||||
1 Ka whakatangihia God Save The King i te aroaro o te Kingi, o te Kāwana-tianara rānei. [1] 2 Kei a Tāmaki-makau-rau te rahi tāone nui ake; koia tonu te tāone manatōpū nui hoki. 3 Ko te reo Pākehā he reo-ā-motu de facto; ko Māori rāua ko NZSL he reo-ā-motu de jure. 4 Ehara i te tino mārama ko tēhea te rā i tū motuhake ai a Aotearoa; he maha ngā rā e hāngai ana. 5 Taupori tau whakaarohia nō te 31 Hakihea 2006 (tau tata). [2] 6 Tau whakamutunga o te kautenui o Aotearoa i te 2006, ehara tonu ko ngā manuhiri o tāwāhi. [3] 7 E 155.763 miriona nui NZD te GDP o te tau ki Poutū-te-rangi 2006 [4] 8 E 37,896 NZD te GDP mā ia tangata mō te tau ki Poutū-te-rangi 2006. 9 He wāhi taima anō tō Wharekauri, e 45 meneti i mua o te tuawhenua o Aotearoa. |
He whenua, he kāhui moutere a Aotearoa i Te Moana-nui-a-Kiwa. Ko ngā moutere matua ko Te Ika-a-Māui ki te raki, ko Te Wai-pounamu, arā Te Waka-a-Māui ki waenganui, me Rakiura ki te tonga. Ko ngā whenua o roto o te Kīngitanga o Aotearoa ko ngā whenua moutere nei ko ngā Kuki Airani, ko Niue; he kāwanatanga ake o aua whenua, engari ka mau tonu he pānga wātea ki Aotearoa; ko Tokelau, me ngā wāhi kerēmetia rā o Antarctica ki ngā tahatai o te Moana o Ross. Ko Aotearoa he rōpū moutere e tū mokemoke ana, e roa rawa te tawhiti ki whenua kē. E 2000 kiromita te tawhiti ki Ahitereiria, ko Te Tai-o-Rehua te moana wehe i aua whenua e rua. Ko ngā whenua e tū tata ana ki te raki ko Niu Karetōnia, ko Whītī, ko Te Moutere Nōpoke, ko Tonga. Nō te tau kotahi mano iwa rau mā whitu (1907), ka whakatūria a Aotearoa hei whenua āhua tū wehe.