Karpati
| |
---|---|
Karpati u Poljskoj | |
Visina | Gerlachovský štít 2655 m m |
Ostali vrhovi | Moldoveanu (2544m), |
Lokacija
| |
Država | Slovačka, Češka, Austrija, Mađarska, Poljska, |
Najbliža mjesta | Banská Bystrica, Braşov, Ostrava, Žilina, Miskolc |
Karpati (češki, slovački i poljski Karpaty, ukrajinski Карпати, rum. Carpaţii), su planine u srednjoj Evropi. Pružaju se na dužini od 1.500 km (širina preko 300 km), kao veliki luk od Bratislave preko teritorije Češke, Slovačke, Poljske, Ukrajine i Rumunije do istočne Srbije.
Najviši vrh Gerlahovka (Gerlahovski štit) 2655 m, nalazi se na Visokim Tatrima u Slovačkoj. Karpati se dele na Zapadne Karpate sa Beskidima i visokim Tatrima, zatim na Šumovite, Istočne i Južne Karpate ili Transilvanske Alpe, najviši vrh Moldoveanu 2543m. Važna rečna izvorišta su reke Tisa, Visla, Odra, Dnjestar, Prut, Moriš i dr...
Klima Karpata je kontinetalna i planinska. Šume su pretežno bukove, u višim predelima četinarske. Ima dosta pašnjaka, a razvijeno je i stočarstvo. Od divljih životinja nastanjuju ih medved, vuk, divlja mačka. Veliko rudno bogatstvo: nafta, gas (najviše u Rumuniji, južno od Transilvanskih Alpa), gvožđe, ugalj, zlato, srebro, bakar, olovo, cink, volfram, so i dr.
Karpati su mlade ulančane planine. Nastali su tokom alpske orogeneze u kasnom mezozoiku i tercijaru (od 250 milijuna godina). Alpska orogeneza je proces nastanka mladih planina (alpsko-himalajski planinski sistem) kao posljedica kolizije euroazijske i afričke, te euroazijske i indijsko-australske litosferne ploče. Karpati su oblikovali luk i sa sjevera i istoka okružuju Panonsku nizinu. Dijele se na Zapadne, Istočne i Južne Karpate. Prema jugu se nastavljaju na Staru planinu u Bugarskoj.