Back Sirosis até ACE تشمع الكبد Arabic تليف الكبد ARZ চিৰ'ছিছ্ AS Cirrosis hepática AST Sirroz AZ سیروز AZB Цыроз печані BE Цироза Bulgarian সিরোসিস Bengali/Bangla

Siroz

Siroz
UzmanlıkGastroenteroloji, Hepatoloji
BelirtilerHalsizlik, kaşıntı, bacaklarda şişlik, sarılık, kolay morarma, karında sıvı birikimi[1]
KomplikasyonSpontan bakteriyel peritonit, hepatik ensefalopati, özofagusta genişlemiş damarlar, karaciğer kanseri[1]
SüreUzun dönem[1]
NedenleriAlkolik karaciğer hastalığı, hepatit B, hepatit C, non-alkolik steatohepatit
TanıKan tahlili, tıbbi görüntüleme, karaciğer biyopsisi[1][2]
KorunmaAşılama (ör. hepatit B), alkolden kaçınma,[1] kilo verme, egzersiz yapma, düşük karbonhidratlı diyet, NAYKH veya NASH olanlarda hipertansiyon ve diyabetin kontrol edilmesi yardımcı olabilir
TedaviAltta yatan nedene göre değişir[3]
Sıklık2.8 milyon (2015)[4]
Ölüm1.3 milyon (2015)[5]

Karaciğer sirozu veya kısaca siroz, uzun süreli karaciğer hasarının neden olduğu, karaciğer fonksiyonunun yaygın ve çoğu zaman geri dönüşümsüz olarak bozulmasıyla karakterize kronik ve ilerleyici bir hastalıktır. Karaciğerde meydana gelen hasar sonucu zamanla normal karaciğer dokusunun yerini fibröz skar dokusu alır ve bu da karaciğer fonksiyonlarının bozulmasına yol açar.[6][7] Hastalık tipik olarak aylar veya yıllar içinde yavaşça gelişir.[1] Erken belirtiler arasında yorgunluk, halsizlik, iştah kaybı, açıklanamayan kilo kaybı, bulantı, kusma ve karnın sağ üst kadranında ağrı olabilir.[8] Hastalık ilerledikçe belirtiler arasında kaşıntı, alt bacaklarda şişme, karında sıvı birikmesi, sarılık, kolay morarma ve ciltte örümcek benzeri kan damarlarının gelişmesi yer alabilir.[8] Karında biriken sıvı spontan enfeksiyonlara yol açabilir.[1] Daha ciddi komplikasyonlar arasında hepatik ensefalopati, özofagus, mide veya bağırsaklardaki genişlemiş damarlardan kanama ve karaciğer kanseri yer alır.[9] Sirozun evreleri arasında kompanse siroz ve dekompanse siroz yer almaktadır.[10]

Siroz en sık alkolik karaciğer hastalığı, non-alkolik steatohepatit (NASH – non-alkolik yağlı karaciğer hastalığının ilerleyici formu), eroin kullanımı, kronik hepatit B ve kronik hepatit C'den kaynaklanır.[8][11] Uzun süreli aşırı alkol tüketimi alkolik karaciğer hastalığına neden olabilir.[12] Karaciğer hasarı aynı zamanda uzun süre eroin kullanımına da bağlanmıştır.[13] NASH'in obezite, yüksek tansiyon, anormal kolesterol seviyeleri, tip 2 diyabet ve metabolik sendrom gibi bir dizi nedeni vardır.[14] Sirozun daha az yaygın nedenleri arasında otoimmün hepatit, primer biliyer kolanjit ve primer sklerozan kolanjit, Wilson hastalığı ve kalıtsal hemokromatozis gibi genetik bozukluklar ve karaciğer konjesyonu ile seyreden kronik kalp yetmezliği yer alır.[8]

Tanı kan tahlili, tıbbi görüntüleme ve karaciğer biyopsisine dayanır.[1][2]

Hepatit B aşısı hepatit B'yi ve siroz gelişimini önleyebilir, ancak hepatit C'ye karşı aşı mevcut değildir.[1] Siroz için spesifik bir tedavi yoktur, ancak altta yatan nedenlerin çoğu, durumun kötüleşmesini yavaşlatabilecek veya önleyebilecek bir dizi ilaçla tedavi edilebilir.[3] Alkolden kaçınılması tüm vakalarda tavsiye edilir.[1] Hepatit B ve C antiviral ilaçlarla tedavi edilebilir.[1] Otoimmün hepatit steroidler ile tedavi edilebilir.[1] Hastalık safra kanalının tıkanmasından kaynaklanıyorsa Ursodiol yararlı olabilir.[1] Karın veya bacaklardaki şişlik, hepatik ensefalopati ve genişlemiş özofagus damarları gibi komplikasyonlar için ilaçlar yararlı olabilir.[1] Siroz karaciğer yetmezliğine yol açarsa, karaciğer nakli bir seçenek olabilir.[14]

Siroz 2015 yılında yaklaşık 2.8 milyon kişiyi etkilemiş ve 1.3 milyon kişinin ölümüne yol açmıştır.[4][5] Bu ölümlerin 348.000'ine (%27) alkol, 371.000'ine (%28) hepatit B ve 326.000'ine (%25) hepatit C neden olmuştur.[5] Amerika Birleşik Devletleri'nde sirozdan ölen erkek sayısı kadınlardan daha fazladır.[1] Sirozun bilinen ilk tanımı MÖ beşinci yüzyılda Hipokrat tarafından yapılmıştır.[15] "Siroz" terimi 1819 yılında, hastalıklı bir karaciğerin sarımsı rengini tanımlayan Yunanca "kirrhos" kelimesinden türetilmiştir.[16]

  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Cirrhosis". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. 23 Nisan 2014. 9 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015. 
  2. ^ a b Ferri FF (2019). Ferri's clinical advisor 2019 : 5 books in 1. Philadelphia, PA. ss. 337-339. ISBN 9780323530422. 
  3. ^ a b "Treatment for Cirrhosis | NIDDK". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. 20 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2021. 
  4. ^ a b Vos, Theo; Allen, Christine; Arora, Megha; Barber, Ryan M.; Bhutta, Zulfiqar A.; Brown, Alexandria; Carter, Austin; Casey, Daniel C.; Charlson, Fiona J.; Chen, Alan Z.; Coggeshall, Megan; Cornaby, Leslie; Dandona, Lalit; Dicker, Daniel J.; Dilegge, Tina; Erskine, Holly E.; Ferrari, Alize J.; Fitzmaurice, Christina; Fleming, Tom; Forouzanfar, Mohammad H.; Fullman, Nancy; Gething, Peter W.; Goldberg, Ellen M.; Graetz, Nicholas; Haagsma, Juanita A.; Hay, Simon I.; Johnson, Catherine O.; Kassebaum, Nicholas J.; Kawashima, Toana; Kemmer, Laura (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545-1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577 $2. PMID 27733282. 
  5. ^ a b c Wang H, Naghavi M, Allen C, Barber RM, Bhutta ZA, Carter A, ve diğerleri. (GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators) (October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459-1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903 $2. PMID 27733281. 
  6. ^ "Cirrhosis". nhs.uk. 29 Haziran 2020. 5 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021. 
  7. ^ Dooley JS, Lok AS, Garcia-Tsao G, Pinzani M (8 Haziran 2018). Sherlock's diseases of the liver and biliary system (13. bas.). Hoboken, NJ. s. 82. ISBN 978-1-119-23756-3. OCLC 1019837000. 
  8. ^ a b c d "Symptoms & Causes of Cirrhosis | NIDDK". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. 8 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021. 
  9. ^ "Definition & Facts for Cirrhosis | NIDDK". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. 11 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021. 
  10. ^ "Cirrhosis of the liver". cleveland clinic. 2024. 28 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ Naghavi M, Wang H, Lozano R, Davis A, Liang X, Zhou M, ve diğerleri. (GBD 2013 Mortality Causes of Death Collaborators) (January 2015). "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 385 (9963): 117-171. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604 $2. PMID 25530442. 
  12. ^ "Alcoholic liver disease". MedlinePlus Medical Encyclopedia. 27 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021. 
  13. ^ "Heroin and Liver Damage". Banyan Medical Centers. 8 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2022. 
  14. ^ a b "Definition & Facts of NAFLD & NASH | NIDDK". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. 12 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021. 
  15. ^ Brower ST (2012). Elective general surgery : an evidence-based approach. New York: McGraw-Hill Medical. s. 36. ISBN 9781607951094. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ Roguin A (September 2006). "Rene Theophile Hyacinthe Laënnec (1781-1826): the man behind the stethoscope". Clinical Medicine & Research. 4 (3): 230-235. doi:10.3121/cmr.4.3.230. PMC 1570491 $2. PMID 17048358. 

Siroz

Dodaje.pl - Ogłoszenia lokalne