Tetrakloroetilen

Tetrakloroetilen

Karbon, C   Klor, Cl
Adlandırmalar
Tercih edilen IUPAC adı Tetrachloroethene
Sistematik IUPAC adı Tetrakloroeten
Diğer adlar Etilen tetraklorür Etilen, tetrakloro- Perkloroetilen Perkloroeten Karbon biklorür[a] Karbon diklorür Tetrachloraethylenum (Latince) 1,1,2,2-Tetrakloroetilen 1,1,2,2-Tetrakloroeten Marka adları: Ankilostin, Dow-Per, Nema, Perawin, Perchlor, Perclene, Percosolv, Perklone, PerSec[1] Tarihî adlar: Chloréthose/Chlorétherose (Fransızca), kohlenstoffchlorid (Almanca), dichloride/bichloride of carbon (İngilizce)
Tanımlayıcılar
CAS numarası	127-18-4
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü
Kısaltmalar	PCE, perc, perk, perklor, F-1110[1]
Beilstein Referansı	1304635
ChEBI	CHEBI:17300
ChEMBL	ChEMBL114062
ChemSpider	13837281
ECHA InfoCard	100.004.388
EC Numarası	204-825-9
Gmelin Referansı	101142
KEGG	C06789
PubChem CID	31373
RTECS numarası	KX3850000
UNII	TJ904HH8SN
UN numarası	1897
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID2021319
InChI InChI=1S/C2Cl4/c3-1(4)2(5)6  Key: CYTYCFOTNPOANT-UHFFFAOYSA-N  InChI=1/C2Cl4/c3-1(4)2(5)6 Key: CYTYCFOTNPOANT-UHFFFAOYAO
SMILES ClC(Cl)=C(Cl)Cl
Özellikler
Kimyasal formül	C2Cl4
Molekül kütlesi	165,83 g/mol
Görünüm	Berrak, çok kırıcı, renksiz sıvı
Koku	Hafif ve tatlımsı
Yoğunluk	1,622 g/cm3
Erime noktası	-22,0 ila -22,7 °C (-7,6 ila -8,9 °F; 251,2 ila 250,5 K)
Kaynama noktası	121,1 °C (250,0 °F; 394,2 K)
Buhar basıncı	14 mmHg (20 °C)[2] 1,9 kPa (20 °C) 3,2 kPa (30 °C) 6 kPa (40 °C)[3]
Manyetik alınganlık (χ)	−81,6·10−6 cm3/mol
Kırınım dizimi (nD)	1,505
Akmazlık	0,89 cP 25 °C'de
Farmakoloji
Uygulama yolu	Ağızdan (kapsüller ya da sıvı hâlde)
Farmakokinetik:
Metabolizma	Karaciğer (%1-3)
Tehlikeler
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
Ana tehlikeler	Buharı merkezî sinir sistemini etkileyebilir ve bilinç kaybına neden olabilir. Sıvı, uzun süreli temas hâlinde cildi tahriş edebilir. Gözleri tahriş edebilir ancak hasar vermez.[4]
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar
İşaret sözcüğü	İkaz
R-ibareleri	R40 R51/53 R23/24/25
Tehlike ifadeleri	H351, H411
Önlem ifadeleri	P201, P202, P273, P281, P308+P313, P391, P405, P501
NFPA 704 (yangın karosu)	[10] 2 0 0
Parlama noktası	Yanıcı değil
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)	8,85 g/kg (fare, oral),[5] 3,42 g/kg (sıçan, oral)[6] 2,63 g/kg (sıçan, oral), >10000 mg/kg (sıçan, dermal),[7] 4 g/kg (köpek, oral), 4 g/kg (kedi, oral), 5 g/kg (tavşan, oral)[8]
LC50 (medyan konsantrasyon)	4000 ppm (sıçan, 4 sa) 5200 ppm (fare, 4 sa) 4964 ppm (sıçan, 8 sa)[9]
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen)	TWA 100 ppm C 200 ppm (herhangi bir 3 saatlik süre içinde 5 dakika boyunca), maksimum 300 ppm'lik zirve ile[2]
REL (tavsiye edilen)	İşyerinde maruziyet konsantrasyonlarını en aza indirin.[2]
IDLH (anında tehlike)	Ca [150 ppm][2]
Güvenlik bilgi formu (SDS)	DOWPER MC Perchloroethylene Solvent SDS (Türkçe)
Benzeyen bileşikler
Benzeyen organohalojenürler	Tetrafloroetilen Tetrabromoetilen Tetraiyodoetilen
Benzeyen bileşikler	Trikloroetilen Dikloroetilen 1,1,2,2-Tetrakloroetan Karbon tetraklorür
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Tetrakloroetilen, perkloroetilen (PCE veya perk) ya da sistematik adıyla tetrakloroeten, formülü C
2Cl
4 olan bir klorokarbon. Hafif kokulu, uçucu, ağır bir sıvıdır. Cl₂C=CCl₂ yapısıyla, etilenin (H₂C=CH₂) tüm hidrojenlerinin klorla değiştirilmiş olduğu bir türevidir. İlk kez 1839'da Fransız kimyager Victor Regnault tarafından hekzakloroetanın termal bozunmasından elde edildi. Günümüzde endüstriyel olarak büyük hidrokarbonların klorlanması ile üretilen tetrakloroetilen, kuru temizleme ve sanayide yağ giderme için kullanılır. Kuru temizleme ile özdeşleștirildiğinden, çoğu zaman "kuru temizleme sıvısı" olarak anılır. Geçmişte hayvanlar ve insanlar üzerinde kurt düşürücü olarak sıkça kullanılmıştır.

Tetrakloroetilen yanıcı veya patlayıcı değildir. Benzer bileşiklere kıyasla daha kararlıdır, kolay tepkimeye girmez, polimerleşme eğilimi göstermez ve daha düşük toksisiteye sahiptir. Buharlarına maruziyet merkezî sinir sistemini etkileyerek rehavete ve bilinç kaybına neden olabilir. Tetrakloroetilenin insanlar için kanserojen olma şüphesi bulunsa da, bunu destekleyebilecek kesin kanıt yoktur.

Kaynak hatası: <ref> "lower-alpha" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="lower-alpha"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)

1. ^ ^{a b} NIST (2023). "Tetrachloroethylene". NIST Chemistry WebBook, SRD 69. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
2. ^ ^{a b c d} NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0599". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
3. ^ Verschueren, K. (2001). Handbook of environmental data on organic chemicals. New York, ABD: John Wiley & Sons. 
4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; cameo isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
5. ^ "Tetrachloroethylene - ChemBK". 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2024. 
6. ^ "SAFETY DATA SHEET - Tetrachloroethylene". Sigma-Aldrich. Erişim tarihi: 18 Aralık 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
7. ^ "Fischer Scientific Tetrachloroethylene MSDS". 17 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2024. 
8. ^ Registry of Toxic Effects of Chemical Substances. Ulusal İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü (NIOSH). 1979. s. 565. 
9. ^ "Tetrachloroethylene". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü (NIOSH). Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
10. ^ "Compound Summary: Tetrachloroethylene". PubChem. 1 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2020.