Erkin tushish tezlanishi

**Ayrim samoviy jismlar yuzasida^[1] erkin tushishning tezlashishi, m/s² va $g$**
Yer	9,81 m/s²	1.00 $g$	Quyosh	273,1 m/s²	27.85 $g$
Oy	1,62 m/s²	0,165 $g$	Merkuriy	3,70 m/s²	0,378 $g$
Venera	8,88 m/s²	0,906 $g$	Mars	3,86 m/s²	0,394 $g$
Yupiter	24,79 m/s²	2.528 $g$	Saturn	10,44 m/s²	1.065 $g$
Uran	8,86 m/s²	0,903 $g$	Neptun	11,09 m/s²	1.131 $g$
Eris	0,82 ± 0,02 m/s²	0,084 ± 0,002 $g$	Pluton	0,617 m/s²	0,063 $g$

Erkin tushishning tezlashishi (tortishishning tezlashishi) — bu boshqa kuchlarni hisobga olmagan holda, tortishish kuchi (yoki boshqacha aytganda, jismning erkin tushishdagi tezlashishi) tomonidan jismga berilgan tezlashuv .

Jismlarning inertsial boʻlmagan sanoq sistemalarida harakatlanish tenglamasiga^[2] erkin tushish tezlashishi son jihatdan birlik massali jismga taʼsir qiluvchi tortishish kuchiga teng.

Yer yuzasida erkin tushishning tezlashishi $g$ (odatda "bir xil" deb talaffuz qilinadi) ekvatorda 9,780 m/s² dan qutblarda 9,82 m/s² gacha oʻzgarib turadi^[3]. Birliklar tizimlarini qurishda qabul qilingan standart („normal“) qiymat 9,80665 m / s² ni tashkil qiladi^[4]^[5]. Standart qiymat $g$ qaysidir maʼnoda butun Yer boʻylab „oʻrtacha“ deb taʼriflangan: u dengiz sathida 45,5 ° kenglikdagi erkin tushish tezlashishiga tengdir. Taxminiy hisob-kitoblarda u odatda 9,81, 9,8 yoki hatto 10 m / s² gacha yaxlitlanadi.

↑ U planet gazovix gigantov i zvyozd „poverxnost“ ponimaetsya kak oblast menshix visot v atmosfere, gde davlenie ravno atmosfernomu davleniyu na Zemle na urovne morya (1,013×10⁵ Па). Takje u zvyozd poverxnostyu inogda schitayut poverxnost fotosferi.
↑ Analog uravneniya vtorogo zakona Nyutona, vipolnyayuщiysya dlya neinersialnix sistem otschyota.
↑ „Свободное падение тел. Ускорение свободного падения“. 2010-yil 19-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 28-iyul.
↑ „Декларация III Генеральной конференции по мерам и весам (1901)“ (en). Международное бюро мер и весов. 2018-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 9-aprel.
↑ Dengub V. M., Smirnov V. G. Yedinitsi velichin. Slovar-spravochnik. — M.: Izd-vo standartov, 1990. — S. 237.

[1] U planet gazovix gigantov i zvyozd „poverxnost“ ponimaetsya kak oblast menshix visot v atmosfere, gde davlenie ravno atmosfernomu davleniyu na Zemle na urovne morya (1,013×10⁵ Па). Takje u zvyozd poverxnostyu inogda schitayut poverxnost fotosferi.

[2] Analog uravneniya vtorogo zakona Nyutona, vipolnyayuщiysya dlya neinersialnix sistem otschyota.

[3] „Свободное падение тел. Ускорение свободного падения“. 2010-yil 19-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 28-iyul.

[4] „Декларация III Генеральной конференции по мерам и весам (1901)“ (en). Международное бюро мер и весов. 2018-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 9-aprel.

[5] Dengub V. M., Smirnov V. G. Yedinitsi velichin. Slovar-spravochnik. — M.: Izd-vo standartov, 1990. — S. 237.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]