Bergklim

Bergklim as 'n vorm van sport en ontspanning bestaan eintlik maar sowat tweehonderd jaar. Tot aan die begin van die 19e eeu het net wetenskaplikes, kristalsoekers en veroweraars, soos byvoorbeeld Alexander die Grote en Hannibal, dit tot hoog in die berge gewaag. Die eerste bergspits in Suid-Afrika is reeds 150 jaar voor die koms van Jan van Riebeeck uitgeklim toe die Portugees António de Saldanha in 1503 die kruin van Tafelberg via die Platteklipkloof bereik het. Maar ook dit was nie ter wille van plesier nie – hy wou die omliggende kuslyn bespied.

Bergklim soos dit vandag beoefen word, het in die 18e eeu ontstaan. Die Alpe in Europa het eerste aan die beurt gekom toe die Fransmanne Jacques Balmat (1762-1834) en Michel Gabriel Paccard (1757-1827) in 1786 die Mont Blanc (4 810 m), Europa se hoogste piek, oorwin het. Die saadjie was geplant. Die Britte het die voortou geneem en die wêreld se eerste bergklim-organisasie; die Alpine Club, in 1857 in Londen gestig. In die daaropvolgende jare is al die belangrikste pieke in die Alpe uitgeklim. Die eerste groot tragedie het ook nie uitgebly nie. In 1865, toe die Matterhorn (4 478 m) onder leiding van Edward Whymper die eerste keer bestyg is, het vier van sy ses span lede op die terugtog verongeluk. Desnieteenstaande is bergklimorganisasies in Duitsland, Oostenryk, Frankryk en Italië op die been gebring. Die Bergklub van Suid-Afrika is in 1891 in Kaapstad gestig. Aan die einde van die 19e eeu het bergklim as sport ook buite die Europese grense veld gewen: H. Meyer het in 1889 Afrika se Kilimandjaro oorwin, Matthias Zubriggen in 1897 die Aconcagua in Argentinië, MacKinder in 1899 die berg Kenia, Schulze en Helbingen in 1903 die Uschba in die Kaukasus, graaf Luigi Amedeo van Savoje in 1906 die Rwenzori in Afrika, en Longstaff en Brockerel in 1907 die Trisul in die Himalaja.

In 1921 het die eerste poging misluk om die piek van die wêreld se hoogste berg, Everest (8 848 m), uit te klim. In 1924 het George Mallory en Andrew Irvine dit aangedurf en tot 'n paar honderd meter van die spits af gevorder. Daar het hulle verdwyn. In 1953 het die Nieu-Seelander sir Edmund Hillary en sy gids, Tenzing Norgay, die droom van duisende bergklimmers verwesenlik en hul baken op die piek van Everest geplant. Die Kangchenjunga (8 590 m) in die Himalaja, wat algemeen beskou word as die berg wat die moeilikste is om te klim, is in 1955 deur 'n groep Engelse oorwin. Hulle het egter nie die heel hoogste punt betree nie aangesien dit vir die plaaslike bevolking 'n heilige plek is. Hoewel al die uitdagendste bergpieke van die wêreld reeds verower is, put natuurliefhebbers steeds genot daaruit om hoë berge aan te durf. In Suid-Afrika is die pieke van die Drakensberg van die gewildste uitdagings.