Back Афашизм AB Faschismus ALS ፋሺዝም AM Faixismo AN Gilmrǣd ANG फ़ासीवाद ANP فاشية Arabic فاشيه ARZ Fascismu AST Фашизм AV
Die term fascisme is aanvanklik gebruik om na die Italiaanse politieke beweging van Benito Mussolini te verwys wat in 1922 die mag in die land oorgeneem het. Later is dit ingespan om as sambreelterm ook ander lande se soortgelyke politieke strominge en stelsels veral in die tydperk tussen 1920 en 1945 in te sluit.
As 'n sambreelterm verwys fascisme na verskillende geskiedkundige en ideologies-politieke rigtings, waaronder die Duitse Nasionaal-Sosialisme en Afrikaner-organisasies soos die Gryshemde en Ossewabrandwag, maar ook regsgsinde diktature wat ná 1945 gevorm is, waaronder dié van Spanje, Portugal en Chili. Hierdie bewegings en bewinde het hul oorsprong meestal in nasionaal- en sosiaal-rewolusionêre bewegings met totalitêre trekke.
Nogtans behels die term fascisme - in teenstelling met ander politieke denkrigtings en vakterme soos demokrasie, liberalisme, sosialisme of kommunisme - op sigself nog geen politieke doelwit nie en is aanvanklik - vir die eerste keer in 1923 - op internasionale vlak eerder deur sy politieke teenstanders as sy aanhangers gebruik.[1] Die term fascis het uiteindelik een van die mees gebruiklike politieke skeldwoorde geword, maar min navorsers het die moeite gedoen om 'n noukeurige wetenskaplike definisie te gee.
Die eenvoudigste manier om fascistiese bewegings te definieer is tydens die wetenskaplike debatte van die 1960's en 1970's deur die Duitse deskundige Ernst Nolte geformuleer - dit konsentreer op kenmerke soos die sentrale en hiërargiese organisasiestruktuur met 'n leier (Duits: Führerprinzip, "leiersbeginsel") en grondleggende strukturele doelwitte wat as anti-marxisme, anti-liberalisme, anti-konserwatisme, leiersbeginsel, vorming van 'n partyleër en totalitêre oorheersing van die samelewing saamgevat kan word.[2] Die fascistiese ideologie van bepaalde Europese groeperings soos die Duitse NSDAP behels daarnaas ook mities-irrasionele elemente, rassistiese teorieë en 'n positiewe houding teenoor geweld en oorlog (asook die bereidheid om dit as 'n politieke middel te gebruik).