Tresmontana

Os vientos en Aragón
Tresmontana Gregal Vernera Saloc Moregano Garbín Fagüenyo Cierzo

A tresmontana^[1], trasmontana^[1] (en catalán tramuntana) u seputo^[1] ye un viento cerenyo y fredo que viene d'o norte, d'orichen polar, usando o norte d'os Pireneus y o sud-ueste d'o Macizo Central como zona d'acceleración. A suya velocidat ha arribau a superar os 200 km/h.

Cuan bufa iste viento o cielo gosa presentar un azul purismo. Iste nombre apareixe ya en as obras en catalán de Ramón Llull con as formas "tremuntana" u "tremontana". Procede d'o latín transmontanus-i ("de dillá d'as montanyas").

D'alcuerdo con a mitolochía griega, Boreas yera a personificación d'o viento d'o Norte.

A tresmontana se fa particularment present en a Plana d'o Rosellón en Catalunya Norte, en a comarca catalana de l'Empordán y en a isla de Menorca (Islas Balears), y son a-saber-las as referencies literarias y artisticas a iste viento. Josep Pla u Salvador Dalí, han contribuito de manera decisiva a creyar un referent mitico d'iste viento.

En o Pireneu tamién se conoixe como aire de puerto u aire portés a o viento que baixa d'as montanyas enta as vals y que por a orientación d'a cordelera gosa venir d'o norte.

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2} (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.