Veiligheidsraad

Die Verenigde Nasies se Veiligheidsraad (VNVR) is een van die ses hooforgane van die Verenigde Nasies (VN)^[1] en is belas met die versekering van internasionale vrede en veiligheid,^[2] wat die toelating van nuwe VN-lede tot die Algemene Vergadering aanbeveel,^[3] en die goedkeuring van enige veranderinge aan die VN-handves. ^[4] Sy bevoegdhede sluit in die vestiging van vredesoperasies, die inwerkingstelling van internasionale sanksies en die magtiging van militêre optrede. Die VN-Veiligheidsraad is die enigste VN-liggaam met die gesag om bindende resolusies oor lidlande uit te reik.

Soos die VN as geheel, is die Veiligheidsraad na die Tweede Wêreldoorlog geskep om die mislukkings van die Volkebond in die handhawing van wêreldvrede aan te spreek. Dit het sy eerste sitting op 17 Januarie 1946 gehou, maar is in die volgende dekades grootliks verlam deur die Koue Oorlog tussen die Verenigde State en die Sowjetunie (en hul bondgenote). Nietemin het dit militêre ingrypings in die Koreaanse oorlog en die Kongo-krisis en vredesmissies in Siprus, Wes-Nieu-Guinee en die Sinai-skiereiland gemagtig. Met die ontbinding van die Sowjetunie het die VN-vredesbewaringspogings dramaties in omvang toegeneem, met die Veiligheidsraad wat groot militêre en vredesmissies in Koeweit, Namibië, Kambodja, Bosnië en Herzegowina, Rwanda, Somalië, Soedan en die Demokratiese Republiek van die Kongo gemagtig het.

Die Veiligheidsraad bestaan uit vyftien lede, waarvan vyf permanent is:^[5] Volksrepubliek van China, Frankryk, Rusland, die Verenigde Koninkryk en die Verenigde State. Dit was die groot moondhede wat die oorwinnaars van die Tweede Wêreldoorlog (of hul opvolgstate) was. Permanente lede kan enige substantiewe resolusie veto (blokkeer), insluitend dié oor die toelating van nuwe lidlande tot die Verenigde Nasies of genomineerdes vir die amp van Sekretaris-Generaal, maar daar is geen vetoreg in spesiale noodsessies van die Algemene Vergadering nie. Die ander tien lede word op 'n streekgrondslag vir 'n termyn van twee jaar verkies. Die liggaam se presidentskap roteer maandeliks onder sy lede.

Resolusies van die Veiligheidsraad word tipies afgedwing deur VN-vredesmagte, wat bestaan uit militêre magte wat vrywillig deur lidlande verskaf word en onafhanklik van die hoof-VN-begroting befonds word. Vanaf Maart 2019 was daar dertien vredesmissies met meer as 81 000 personeellede uit 121 lande, met 'n totale begroting van byna $6,7 miljard.^[6]

1. ↑ "Article 7 (1) of Charter of the United Nations".
2. ↑ "Article 24 (1) of Charter of the United Nations".
3. ↑ "Article 4 (2) of Charter of the United Nations".
4. ↑ "Article 108 of Charter of the United Nations".
5. ↑ "Article 23 (1) of the Charter of the United Nations". www.un.org (in Engels). United Nations. 26 Junie 1945. Besoek op 10 Desember 2018.
6. ↑ "DATA". United Nations Peacekeeping (in Engels). Besoek op 4 Mei 2020.