’n Vlag is ’n stuk doek/lap, wat dikwels van ’n paal of mas gehang word en word gewoonlik gebruik om ’n boodskap oor te dra of vir identifikasie. Die mees algemene gebruik van vlae is om lande te verteenwoordig. Die eerste vlae is gebruik om militêre koördinasie op slagvelde by te staan en sedertdien het dit ontwikkel in ’n algemene instrument vir identifisering en seingewing, veral in omgewings waar kommunikasie moeilik is (soos in skeepvaartomgewing waar semafore gebruik word). Nasionale vlae is patriotiese simbole met uiteenlopende interpretasies wat dikwels ’n sterk militêre verwantskap het weens die aanhoudende militêre gebruike van vlae. Vlae word ook gebruik in die oordra van boodskappe, advertensies of vir ander dekoratiewe doelwitte. ...lees verder
Heraldiek of wapenkunde is van die studie van die ontstaan, ontwikkeling en betekenis van familie- en ander wapens, byvoorbeeld die van stede, lande en provinsies. Dit behels ook die studie van die wapenreg en die juiste manier van blasoenering van wapens. Die moderne heraldiek het sy oorsprong in die 12e eeu. Amptelike heraldiese instellings bestaan al eeue lank en in Suid-Afrika het die Buro vir Heraldiek in 1963 tot stand gekom. Die woord heraldiek is afgelei van herout, en heroute was amptenare aan Middeleeuse howe wat plegtige bekendmakings en aankondigings namens die vors of regeerder by openbare byeenkomste gemaak het. Hy het ook as afgesant en boodskapper van die vorste of veldhere gedien en moes die seremonies aan die howe en by byeenkomste soos toernooie reël. Die herout moes bekend wees met die wapens, die regte en die eiendomme van die hoë en lae adel. Hy moes ook by feeste en toernooie die herkoms van die deelnemers verifieer deur die familiewapens wat hulle vertoon het. Mettertyd is registers van die wapens, die sogenaamde historiese wapenrolle, opgestel en op datum gehou. Die kennis wat op die manier ingewin is, het die grondslag gevorm vir die wetenskap van die heraldiek. ...lees verder
Voorbladartikel
Voorbladbeeld
Die nasionale vlag van Belarus is op 7 Junie1995 amptelik in gebruik geneem. Die vlag vertoon ’n horisontale tweekleur in rooi en groen met ’n rooi ornamentele patroon op wit in ’n vertikale baan aan die vlagpaalkant.
Die huidige ontwerp is in 2012 deur die Staatskomitee vir standaardisering van die Republiek Belarus bekendgestel en is aangepas van ’n ontwerp wat tydens ’n referendum in 1995 goedgekeur is. Dit is ’n wysiging van die 1951-vlag wat gebruik is toe die land ’n republiek in die Sowjetunie was. Veranderinge wat aangebring is aan die vlag is die verwydering van die kommunistiese simbole – die hamer en sekel en die rooi ster – asook die omkeer van die kleure in die ornamentele patroon. Sedert die referendum in 1995 is verskeie vlae deur regeringsamptenare en -agentskappe gebruik wat op hierdie ontwerp geskoei is.
Histories is die wit-rooi-wit-vlag deur die Wit-Russiese Volksrepubliek in 1918 gebruik voordat Belarus ’n Sowjetrepubliek geword het, daarna deur die Wit-Russiese nasionale beweging in Wes-Belarus, gevolg deur wydverspreide nieamptelike gebruik gedurende die Duitse besetting van Belarus tussen 1942 en 1944, en weer nadat die land onafhanklikheid verkry het in 1991 tot die 1995-referendum. Opposisiegroepe het steeds hierdie vlag gebruik hoewel die gebruik van die vlag deur die regering beperk is omdat dit sê dat die vlag bande met Nazi-samewerking gedurende die Tweede Wêreldoorlog het. Die wit-rooi-wit-vlag is in 2020-2021 gebruik tydens protesoptogte teen die regering en ook deur die Belarussiesediaspora.
Die huidige landswapen van Oostenryk is 'n aangepaste weergawe van die wapen wat in 1920 in gebruik geneem is, in 1934 afgeskaf is en in 1945 in sy huidige vorm weer in gebruik geneem is.
In die ontwerp en beskrywing van vlae word dikwels gespesialiseerde vlagterminologie gebruik, bestaande uit presiese en tegniese betekenisse. Dit word beskou as ’n tipe kliektaal (jargon).
Dele van ’n vlag
Wapen – ’n wapenskild of ander eenvoudige heraldiese simbool
Skildhoek – enige kwart van ’n vlag, maar gewoonlik verwysend na die linker boonste helfte aan die vlagpaalkant, soos o.a. die sterrehoek in die vlag van die Verenigde State of die Unievlae in die vlae van Australië en Nieu-Seeland
Wapenfiguur – ’n beeld of simbool in die veld van die vlag vertoon
Embleem – ’n toestel wat dikwels as ’n wapenfiguur op ’n vlag gebruik word. Dit kan heraldies in oorsprong of modern wees, soos die moepelblaar op die vlag van Kanada
Veld – die agtergrond van ’n vlag; die kleur agter die wapenfigure
Fraiing – ’n dun strook of grens op ’n vlag, dikwels in wit of goud, om twee kleure van mekaar te skei. Die wit lyne op die vlag van Suid-Afrika dien as voorbeeld
Wapperkant – die helfte of deel van die vlag verste van die vlagpaal
Vlagpaalkant – die helfte of deel van die vlag naaste aan die vlagpaal
Breedte – die vlag se spanwydte reghoekig tot die vlagpaal
Hoogte – die vlag se spanwydte ewewydig aan die vlagpaal
Hys – die handeling of funksie wat uitgevoer word om ’n vlag in die lug te kry
Stryk – die handeling of aksie wat uitgevoer word om ’n vlag weer neer te laat
Halfmas of halfstok – ’n soort vertoning van ’n vlag waar dit wel normaal gehang word, d.i. met die skildhoek links bo en die wydte van die vlag teen die vlagpaal, maar wel nié bo-aan die vlagpaal of mas nie. Die vlag word dan, anders gestel, ongeveer in die helfte van die vlagpaal gehang. Dit kan aandui dat daar ’n noodtoestand heers, of kan só gehys word as aanduiding van leed (bv. wanneer ’n hooggeplaaste persoon oorlede is).
Nood – deur ’n vlag onderstebo te hang, of dit in ’n swaaivorm te knoop word ’n noodtoestand aangekondig.
’n Vlagterminologiese simbool word deur vlagterminoloë gebruik om sekere fasette van nasionale vlae aan te dui, soos bv. waar dit gebruik word, wie dit gebruik en hoe die vlag lyk. Die stel simbole wat in hierdie artikel gebruik word staan bekend as internasionale vlagidentifikasiesimbole, en is naamlik deur Whitney Smith opgestel.
Sommige lande gebruik ’n enkele ontwerp wat dien as nasionale vlag in alle gebruikskontekste; ander lande gebruik veelvuldige vlae wat dien as die nasionale vlag, afhangende van die konteks, bv. deur wie, en waar die nasionale vlag vertoon word. Die ses basiese gebruikskontekste (en moontlike variante van ’n nasionale vlag) is:
burgerlike vlag – Gebruik deur landsburgers op land
staatsvlag – Gebruik op openbare geboue
oorlogsvlag – Gebruik op militêre geboue
burgerlike vaandel – Gebruik op privaatvaartuie (visserskepe, seiljagte, ens.).
staatsvaandel – Gebruik op onbewapende staatsvaartuie
oorlogsvaandel – Gebruik op oorlogskepe
Die normale of de jure weergawe van vlag, of die voorkant daarvan
’n Voormalige ontwerpvoorstel wat nooit amptelik aanvaar is nie
’n Gerekonstrueerde ontwerp, gebaseer op waarnemings uit die verlede
Agterkant van die vlag
Aanvaarbare variant van die vlagontwerp
Alternatiewe weergawe van die vlag
De facto weergawe van die vlag
Vlag toon verskillende ontwerpe op die voor- en agterkant
Voorkant van die vlag moet só gehys word dat die vlagpaal aan die toeskouer se regterkant is
Ontwerp is amptelik gemagtig deur die regering van ’n nasie om daardie nasie te verteenwoordig
Ontwerp is in die verlede gebruik, maar is nou laat vaar (hierdie simbool is nie deel van Smith se oorspronklike stel nie)
Agterkant is ’n spieëlbeeld van die voorkant
Agterkant is ooreenkomstig met die voorkant
Inligting op die agterkant is nie beskikbaar nie
Vlag kan vertikaal gehang word deur dit op ’n gewone paal te hys en die paal dan negentig grade te draai
Vlag kan vertikaal gehang word indien die ontwerp eers gedraai word
Vertikale hysmetode van die vlag is onbekend
Ontwerp het geen element wat geroteer kan word nie
Vlag kan slegs vertikaal gehys words, of kan só gehys word as aanduiding van leed (bv. wanneer ’n hooggeplaaste persoon oorlede is).
Twee stelle van drie kleure word na verwys as die Pan-Afrika kleure.
Die term "Pan-Afrika kleure" verwys soms na groen, goud en rooi. Die kleure word nou gevind op die nasionale vlae van baie Afrikalande, en het hulle oorsprong in Ethiopië, waarvandaan hulle verwant is aan die Rastafariese beweging. Dit is op baie antieke Afrika vlae gebruik – noemenswaardig in die verband was hulle deel van die bloeisel wat op die vlag van Grenada, die Moorse staat in Spanje verskyn het. Die kleure verskyn mees prominent op die 1798 vlag van Abessinië, met die groen aan die onderkant; dit is egter per ongeluk onderstebo gehang by 'n staatsplegtigheid en die tradisie is deur die Ethiopiese regering en verskeie Afrika-lande, sowel as deur Pan-Afrikanistiese organisasies oral in die wêreld aangeneem. Die vlae word nou alledaags met groen bo (of voor) geel, en rooi aan die onderkant (of aan die agterkant) van die vlag gesien.
Behalwe vir 'n kort tydperk van besetting deur Italië onder die Fasciste, het Ethiopië buite Europese beheer gebly tydens die koloniale era, en is dus deur die nuut-onafhanklike lande in Afrika bewonder. Die aanneming van die Ethiopiese nasionale kleure is 'n gevolg hiervan. Die eerste Afrika-land om rooi, goud en groen vir die land se vlag aan te neem op onafhanklikheidwording is Ghana in 1957.
Volgens die UNIA se grondwet is die Pan-Afrika kleure rooi, swart en groen, "rooi verteenwoordig die edel bloed wat al die mense van Afrika afkoms verenig, die swart kleur vir swart mense waarvan die waardigheid deur die bestaan van die vlag gehandhaaf word, groen vir die oorvloedige natuur rykdom van die moederland, Afrika." Die UNIA se vlag is aangewys as die amptelike kleure van die Afrika Ras deur die UNIA by sy byeenkoms in Madison Square Garden op 13 Augustus1920 in New York.
Die fleur-de-lis (of fleur-de-lys; meervoud: fleurs-de-lis) is 'n gestileerde ontwerp van 'n iris of 'n lelie wat dekoratief en simbolies gebruik word.
Hoewel dit op talle Europese wapenskilde verskyn het, word dit histories veral geassosieer met die Franse monargie en hedendaags met die Spaanse monargie; die enigste oorblywende monarge van die Huis van Bourbon. Dit is 'n blywende simbool van Frankryk, maar aangesien dit met die monargie geassosieer is, is dit nie amptelik deur een van die Franse Republieke aangeneem nie. In Spanje, wat 'n grondwetlike monargie is, word die simbool met die Koning Juan Carlos I en die Koninkryk van Spanje geassosieer. In Noord-Amerika word die fleur-de-lis baie keer geassosieer met gebiede wat tevore deur Frankryk gekoloniseer is soos Quebec en Louisiana en met die Franssprekendes in ander Kanadese provinsies. Dit is ook die embleem van die Switserse Munisipaliteit Schlieren in Zürich.
Die simbool word baie keer gebruik op 'n kompas om Noord aan te dui, 'n tradisie wat deur Italiaanse seevaarder Flavio Gioja begin is.
Baie voormalige kolonies het die Unievlag in hul nasionale vlae in die skildhoek behou. Dikwels is aangepaste Rooi Vaandels gelys as handelsvlag en Wit Vaandels as vlootvlae van hierdie lande. Verskeie provinsiale vlae gebruik ook die Unievlag in die skildhoek.
Jolly Roger is die tradisionale Engelse naam vir ’n vlag wat seerowers in die vroeë 18de eeu, tydens die laaste deel van die goue eeu van seerowery, gebruik het om hulle net voor ’n aanval te identifiseer.
Die vlag wat vandag algemeen as die Jolly Roger beskou word, met ’n skedel en doodsbeendere op ’n swart agtergrond, is in die 1710's deur verskeie seerowerkapteins gebruik, insluitende Black Sam Bellamy, Edward England en John Taylor. Dt was in die 1720's die algemeenste seerowersvlag, hoewel ander ontwerpe ook gebruik is.
Die Skandinawiese kruis is enigeen van verskeie vlae waarop die ontwerp van die Noordse of Skandinawiese kruis, ’n kruissimbool op ’n reghoekige veld waarvan die middel van die kruis na die vlagpaalkant geskuif is, voorkom.
Alle onafhanklike Noordse lande het in die moderne tyd sulke vlae aanvaar, en hoewel die Skandinawiese kruis so genoem is weens sy gebruik in die nasionale vlae van die Skandinawiese volke, word die term universeel deur vlagkundiges gebruik in verwysing na die vlae van die Noordse lande maar ook na ander vlae met soortgelyke ontwerpe. Die skuinskruis staan ook bekend as die Kruis van Sint Filippus die Apostel, wat nie in Skandinawië nie, maar eerder in Griekeland, Frigië en Sirië gepredik het.
Die kruis stel die Christendom voor, en die kenmerkende skuif van die middel na die vlagpaalkant is vroeg-modern en is op 11 Junie 1748 vir die eerste maal beskryf as die Deense burgerlike vaandel vir handelskepe, waar gespesifiseer is dat die skuif van die kruis na die vlagpaalkant soos volg moet wees: “die eerste twee velde moet vierkantig wees en die buitenste velde moet 6⁄4 van daardie lengte wees.” Die Deense ontwerp is aanvaar vir die vlae van Noorweë (burgerlike vaandel 1821) en Swede (1906) wat albei afgelei is van ’n algemene vaandel wat gedurende die Unie tussen Swede en Noorweë tussen 1818 en 1844 gebruik is, asook Ysland (1915) en Finland (1917); sommige onderafdelings van hierdie lande het dit ook as inspirasie vir hul vlae gebruik. Die vlag van Noorweë was die eerste vlag met die Skandinawiese kruis in drie kleure.
Suiderkruisvlae is vlae waarop die Suiderkruis voorkom. Die Suiderkruis is ’n sterrebeeld wat slegs in die Suidelike Halfrond sigbaar is. Dit kom ook voor in die wapenskilde van verskeie lande en subnasionale entiteite. Die sterrebeeld stel die geografiese ligging van die gebruikers voor.
.svg)
.svg)
